کود هوموس چیست؟

09190555510

خاک سالم حاوی اکسیژن، میکروارگانیسم‌ها، مواد گیاهی و حیوانی پوسیده و تجزیه شده است. بقایای موجوداتی که زمانی زنده بوده‌اند برای خاک ضروری هستند و خاکی به نام هوموس را تشکیل می‌دهند که به عنوان کود هوموس در بین مردم شناخته شده است. در واقع گیاخاک یا همان هوموس مواد تجزیه شده چند صد ساله است که در لایه‌ای از خاک تشکیل شده.

هوموس چیست؟

هوموس لایه‌ای از مواد ارگانیک غیر زنده خاک است که حاوی مواد تجزیه شده گیاهی و حیوانی مانند هیومیک اسید، فولیک اسید است. این لایه از خاک در بخش‌های بالایی قرار دارد. مشخصات ظاهری گیاخاک به این صورت است که تیره رنگ، اسفنجی و متخلل است و نیمه حلال می‌باشد.

فواید وجود هوموس در خاک

• هوموس موجود در خاک برای توسعه بافت خاک، تولید و حفظ مواد مغذی و کاهش ابتلا به بیماری‌های ناشی از خاک مفید است. همچنین بر فعالیت میکروارگانیسم‌ها تاثیر مثبتی می‌گذارد.
• وجود میزان زیادی از آن در خاک، خاک را لومی می‌کند. این بافت برای کشت خاکی مطلوب است. حضور هوموس در خاک‌های شنی به آن توانایی حفظ مواد مغذی و آب را می‌دهد. و در خاک رسی، منجر به از بین رفتن کلوخ‌های خاک رس می‌شود در نتیجه بافت خاک بهتر می‌شود.
• اجازه می‌دهد تا اکسیژن و دی‌اکسید کربن آزادانه در خاک جریان یابند.
• مانند یک اسفنج بزرگ می‌تواند ۹۰ درصد وزن خود، آب نگه دارد. از این رو خاک‌های غنی از گیاخاک به مدت طولانی‌تری بیشتر از خاک‌های بدون آن مرطوب می‌مانند.
• دارای بار منفی است به همین دلیل بسیاری از مواد مغذی مانند آمونیوم، کلسیم، پتاسیم و فسفر به کود هوموس نیاز دارند و به آن متصل می‌شوند.
• بافت اسفنجی آن سبب می‌شود که مواد غذایی در آن به دام بیوفتند و از شستشو آن‌ها توسط باران و آبیاری جلوگیری می‌کند. و ریشه گیاه می‌تواند مواد غذایی را از اسنفنج گیاخاک دریافت کند. البته کود هوموس به کندی و در طولانی مدت مواد را آزاد می‌کند.
• به مقاومت خاک در برابر فرایش مقاوم‌تر می‌کند.
• هوادهی و تهویه خاک را افزایش می‌دهد.

آیا ماده آلی خاک همان هوموس است؟

در جواب این سوال باید گفت که خیر. هوموس بخشی از مواد آلی موجود در خاک است. ماده آلی موجود در خاک از سه بخش تشکیل می‌شود:

1. ۱۰ تا ۲۰ درصد ماده آلی را موادی مانند اسید آمینه‌ها و قندها تشکیل می‌دهد که به سرعت تجزیه می‌شوند.
2. ۱۰ تا ۲۰ درصد بخش دوم مواد آلی دارای پلی ساکاریدها، پروتئین‌ها و چربی‌ها است و سرعت تجزیه متوسطی دارد.
3. ۶۰ تا ۸۰ درصد بخش سوم از گیاخاک تشکیل شده است که شامل هیومیک اسیدو فولیک اسید می‌باشد که در طولانی مدت تجزیه می‌شود.

انواع هوموس

هوموس بسته به مواد تشکیل دهنده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود:

هوموس خام (مور): این گیاخاک در شرایط خام تولید می‌شود. این نوع هنگامی به وجود می‌آید که میکرو ارگانیسم‌ها و حیوانات مانند کرم خاکی و سوسک‌های کمی در آن حضور داشته باشد.

میکروارگانیسم‌ها و حیوانات زنده به تجزیه مواد ارگانیک کمک می‌کند. در لایه‌ای از خاک که گیاخاک در آن وجود دارد در صورت نبود یا کمبود این موجودات زنده تجزیه کننده خاک اسیدی می‌شود. این هوموس فشرده می‌باشد و غالبا در ارتفاع‌های زیاد و اقلیم سرد دیده می‌شود.

هوموس شیرین (مول): این نوع معمولا در اقلیم‌های معتدل و مرطوب وجود دارد و در خاک‌های قلیایی و رسی که برگ‌های تجزیه شده زیادی دارد تشکیل می‌شود. در این اقلیم‌ها تعدای بالایی از میکروارگانیسم‌ها و حشرات موجب تهویه خاک می‌شود از این رو تجزیه مواد سریع‌تر اتفاق می‌افتدد و با بخش‌های معدنی خاک ترکیب می‌شود.

هوموس کامل (مودر): این نوع گیاخاک چیزی بین دو هوموس خام و شیرین است. گیاخاک کامل نسبت به گیاخاک شیرین مواد ارگانیک بیشتری دارد ولی قابلیت ترکیب با مواد معدنی موجود در خاک را ندارد.

معایب گیاخاک

نمی‌تواند به سرعت و به طور کامل نیاز گیاه را تامین و کمبود‌ عناصر غذایی در گیاهان را رفع کند. و آزاد سازی مواد غذای از آن به کندی اتفاق می‌افتد و نتایج آن زمان‌بر است و در دراز مدت قابل ملاحظه است.

از دیگر معایب گیاخاک این است که دقیقا معلوم نیست که مواد تشکیل‌دهنده آن چیست. این امر ممکن است منجر به ورود عوامل بیماری‌زا شود.

کود هوموس و کمپوست

در برخی مواقع به اشتباه کمپوست و هوموس را یکسان در نظر می‌گیرند. کمپوست شامل باقی‌مانده مواد غذایی،میوه ها و برگ‌هایی که در حال تجزیه هستند، می‌باشد. کمپوست را می‌توان یک کود ارگانیگ ساخت بشر در نظر گرفت که برای تهیه آن باید مواد را به طور مکرر مخلوط کرد تا هم مواد یکنواخت شود و هم هوا جریان پیدا کند و تهویه بهبود یابد. که این امر باعث افزایش سرعت تجزیه می‌شود.

کمپوست نیز مانند کود هوموس ساختار خاک را بهبود می‌بخشد و به خاک توانایی حفظ آب می‌دهد. همچنین فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک را افزایش می‌دهد. اما نمی‌توان آن را گیاخاک در نظر گرفت چرا که هنوز در حال تجزیه است. تهیه کمپوست به زمان زیادی نیاز ندارد اما روند تولید گیاخاک روندی بسیار طولانی و زمان‌بری است.

نحوه تهیه کود هوموس

معمولا در فروشگاه‌های کشاورزی و گلخانه‌ها کیسه‌های تحت عنوان کود هوموس دیده و خریداری کرده باشید اما باید بدانید که این کیسه‌ها معمولا حاوی کمپوست و یا مخلوطی از کمپوست و گیاخاک هستند. اما مشکلی ندارد این مواد نیز برای گیاه مفید هستند.

شما می‌توانید مقداری کمپوست از ضایعات خوراکی مانند غذا و میوه‌ها تهیه کنید و برای چندین سال آن را نگهداری کنید. تا از کمپوست بودن دور و به کود هوموس بودن نزدیک شود. هر چه زمان بیشتری سپری شود مواد بیشتر تجزیه می‌شوند.

زمان و نحوه مصرف کود هوموس

استفاده از کود هوموس کار دشواری نیست. هنگام استفاده از آن برخلاف کودها نگران سوختن ریشه گیاهان خود نباشید. گیاخاک برخلاف کمپوست مواد تجزیه نشده ندارد بنابراین صاف کردن زمین کار سختی نیست.

بکی از بهترین زمان‌ها برای استفاده از گیاخاک، هنگام تهیه بستر جدید است. چند هفته قبل از کاشت گیاه یک لایه به خاک اضافه کنید. و در طول فصل رشد چند بار اطراف گیاهان خود بپاشید. به علاوه از آن می‌توان به عنوان خاک در گلدان و گلخانه‌ها استفاده کرد.

کلام آخر

خاک برای پرورش گیاهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر خاک از کیفیت خوب برخوردار باشد گیاه می‌تواند رشد خوب و مطلوبی داشته باشد. همانطور که از مطالب این پست برداشت می‌شود. کود هوموس از موادی است که می‌تواند خاک را غنی کند. افزودن منظم آن به خاک می‌تواند در طول زمان خاک را بهبود دهد. علاوه بر آن می‌توانید با خرید هیومیک اسید که از اجزای اصلی کود هوموس است خاک را تقویت کنید.

برگرفته از :https://mahkesht.com/blog/humus-fertilizer/