محصولات انگور

محصولات تولیدی از انگور

هدف از انجام اين بررسي ، مطالعه و امکان سنجي احداث واحد توليد سرکه و الکل و شيره از انگور و ضايعات کشمش و ديگر مرکبات است .(در اين طرح آب انگور نيز به عنوان محصول جانبي توليد مي شود.) در اين بررسي بازار فروش، واردات و صادرات ، واحد هاي فعال و در دست احداث , منابع تامين مواد اوليه و کليه ماشين آلات و ساير امکانات مورد نياز براي احداث واحد به تفصيل شرح داده شده است.

طبق بررسي انجام شده احداث چنين واحدي نياز به سرمايه ثابتي حدود 7/3 ميليارد تومان دارد و هزينه هاي در گردش سالانه مورد نياز براي توليد و تامين منابع در حدود 3/1 ميليارد تومان برآورد شده است. سرمايه گذاري اوليه طرح ظرف مدت 4 سال برگشت مي يابد .

احداث واحد در مناطق مختلف کشور که مراکز کشت انگور و مرکبات وجود دارد امکان پذير است که از اين جهت استان هاي همدان، آذربايجان شرقي و غربي, خوزستان و سمنان از جهت حجم توليد داراي مزيت نسبي هستند.

معرفي محصول :

1. مشخصات کلي محصول :

- آب انگور ( کد آيسيک =151131756 )
- شيره انگور ( کد آيسيک =151131761 )
- سرکه (کد آيسيک = 154924515 )
- الکل اتيليک (کد آيسيک =15511110 )

1. شماره تعرفه گمرکي :

آب انگور : 220430

سرکه : 22090000

الکل اتيليک : 220710

شيره انگور شماره تعرفه گمرکي مجزا ندارد.

1-3- شرايط واردات:

1- آب انگور به ميزان 400 تن در سال که غالب آن به صورت کنستانتره مي باشد واردات دارد و عرضه آن در بازار فروش به صورت 55 الي 65 درصد رقيق شده است.

2- شيره انگور واردات بسيار کمي به ايران دارد و اکثرا به صورت داخلي يا قاچاق در بازار ايران تامين مي گردد.

3- ميزان واردات سرکه در حدود 360 تن در سال بوده و اکثرا نياز داخل از طريق توليدات داخلي تامين مي شود.

4-در خصوص الکل اتيليک، در حدود 3800 تن واردات و بيش از 10000 تن توليد در کشور داريم که البته در صورت راه اندازي واحد هاي چغندر قند و نيشکر خوزستان اين ميزان توليد افزايش نيز خواهد يافت.

بعلاوه متن کليه بخش نامه هاي مربوط به قوانين صادرات و واردات اين محصول نيز در پيوست گزارش آورده شده است.

1-4- استانداردهاي ملي وجهاني :

در خصوص استاندارد هاي مربوط به محصول علاوه بر استاندارد هاي ملي ، استاندارد جهاني api نيز که از جمله معتبر ترين استانداردهاي بين المللي است، در جدول زير آورده شد است.

جدول 1- استانداردها

صنعتي -ملي	خوراکي –ملي	apiخوراکي	صنعتي api
_	246-520	_	c-303	شيره
_	252-201	_	c-397	سرکه
_	357-960	_	c192-5	آب انگور
124-42	_	d-496	c-544	الکل

لازم به ذکر است در مورد الکل خوراکي، استاندارد جهاني API تاکيد کرده است که بايد عاري از ناخالصي هاي کربني و متانولي باشد.در ضمن استاندارد جهاني در مورد سرکه نيز بسيار سخت گير بوده و به خصوص بر روي ثابت اسيدي ( PH ) بسيار تاکيد کرده است.نکته قابل توجه اين است که اغلب سرکه هاي توليدي داخل از اين استاندارد پيروي نمي کنند.

1-5- قيمت توليد داخلي و جهاني محصول

جهت ارايه قيمت خريد و فروش بايد پارامتر هاي زير را در نظر گرفت:

1- ميزان عرضه و تقاضا : که در سال هاي اخير ميزان توليد و تقاضاي اين محصولات جز الکل تغيير چنداني نداشته است و طبق آمار الکل رشدي در حدود ده درصد را نشان مي دهد

2- ميزان واحد هاي توليد کننده در حال احداث که در برنامه سازمان صنايع جز واحد هاي توليد الکل نيشکر خوزستان واحد توليد کننده ديگري در مورد اين محصولات به چشم نمي خورد.

در حال حاضر قيمت هاي ارايه هر محصول در بازار به شرح زير است :

قيمت در نظر گرفته شده براي سرکه مربوط به سرکه مرغوب و غليظ مي باشد.

جدول 2-قيمت هاي بازار ايران

قيمت (ريال)
13000	شيره(کيلو)
6700	سرکه(کيلو)
11000	آب انگور(کيلو)
10000	الکل(ليتر)

قيمت هاي جهاني اين محصولات نيز به شرح زير مي باشد :

جدول 3- آب انگور در سال 2006 (15,000lbs; cents/lbs)

	قيمت ثبت شده	بالاترين قيمت	پايين‌ترين قيمت
جولاي	80/168	35/169	90/167
سپتامبر	95/166	15/167	20/166
نوامبر	00/166	00/166	25/165
ژانويه	00/166	---	---
مارس	00/166	---	---

جدول 4-سرکه انگور در سال 2006 (60,000lbs; cents/lb)

	قيمت ثبت شده	بالاترين قيمت	پايين‌ترين قيمت
جولاي	60/34	90/34	18/34
آگوست	84/34	09/35	44/34
سپتامبر	10/35	20/35	73/34
اكتبر	35/35	40/35	95/34
دسامبر	83/35	03/36	36/35

جدول 5-شيره انگور در سال 2006 (5,000bu min; cents/60lb bushel)

	قيمت ثبت شده	بالاترين قيمت	پايين‌ترين قيمت
جولاي	00/778	75/781	50/765
آگوست	25/784	00/788	75/770
سپتامبر	50/791	00/795	75/781
نوامبر	00/807	00/810	00/795
ژانويه	50/815	00/817	75/804
مارس	00/821	50/823	00/812

جدول 6-الکل در 2006 ($/tonne)

	قيمت ثبت شده	بالاترين قيمت	پايين‌ترين قيمت
ژوئن	25/593	25/597	25/582
جولاي	50/596	00/600	75/585
آگوست	50/600	75/603	25/590
سپتامبر	00/605	75/608	00/596

1-6- موارد مصرف و کاربرد :

شيره:

اين ماده هم به صورت خانگي و هم به صورت صنعتي در کارخانجات نبات سازي ، شربت سازي ، قنادي ها و.... کاربرد فراوان دارد. شيره انگور را مي توان با شير، سر شير، خامه، ارده و فرني و ... مخلوط کرده بعنوان جايگزين شکر استفاده کرد.

نحوه و موارد استفاده از شيره انگور:

1- به عنوان روکش دقيقاً همانند مربا مارمالاد جهت صبحانه

2- به عنوان روکش براي دسرها و بستني

3- به عنوان شيرين کردن همراه با شيره تازه انواع گوناگوني از خامه ها و روغن کنجد

4- جهت توليد سرکه و الکل با کيفيت بالا

5- جهت توليد نوشيدنيهاي سالم و بهداشتي

6- به عنوان رنگ دهنده جهت غذا و دارو

7- به عنوان ماده اي در صنعت نانوائي شکلات و شيريني پزي

آب انگور:

نوشيدني است که از چلاندن و فشار دادن ميوه انگور به دست مي آيد. آب انگور، نوشيدني خوشمزه اي است که در سراسر دنيا آن را مصرف مي کنند. بزرگترين صادر کننده آب انگور در جهان، کشور برزيل و بعد از آن ايالت فلوريداي آمريکا مي باشد. معمولاً براي صادر کردن آب انگور، اين نوشيدني را به صورت پودر درآورده و پس از رسيدن به کشور مقصد، پودر انگور را با آب مخلوط مي کنند و سپس اين آب انگور را عرضه مي نمايند.

آب انگور تازه، طعم ترش دلچسبي دارد. حاوي مقادير زيادي ويتامين ث واسيد آسکوربيک مي باشد و بنابراين، يکي از منابع خوب اين نوع ويتامين محسوب مي شود. برخي توليد کنندگان آب انگور به فراورده هاي خود، اسيد سيتريک يا اسيد آسکوربيک اضافه مي کنند؛ در عين حال که ديگر مواد مغذي از جمله کلسيم و ويتامين د هم به منظور افزايش خواص آب انگور به آن مي افزايند.

آب انگور کنسانتره منجمد، نوعي فراورده است که توليد کنندگان بزرگ اين نوع نوشيدني در مبادلات کلان، معمولاً از اين شکل آب انگور استفاده مي کنند. زماني که به آب انگور کنسانتره که از حالت انجماد در آمده، آب اضافه کنند، دوباره به شکل آب انگور طبيعي بر مي گردد .تقريباً بيشتر آب انگور هاي مصرفي در آمريکا از اين نوع هستند. از آنجا که حجم آب انگور منجمد کنسانتره با حجم آب انگور معمولي تفاوت فاحشي دارد، بنابراين حمل و نقل اين نوع آب انگور بسيار راحت تر صورت مي گيرد و در نتيجه هزينه ها کاهش يافته و اين آب انگور با قيمت باصرفه تري به مصرف کنندگان عرضه مي گردد و معمولا در دسترس مي باشد.
اگر چه تصور مي شود که آب انگور منجمد کنسانتره، تازگي آب انگور طبيعي را ندارد، بايد بدانيم که آب انگور طبيعي نسبت به اين نوع آب انگور بدمزه تر است؛ چون مدت زماني که صرف آب گرفتن، بسته بندي و حمل اين آب انگور ها براي مصرف نهايي مي شود، طعم و مزه آب انگور را دچار همان تغييراتي مي کند که ممکن است طي عمل منجمد کردن و کنسانتره ايجاد شود. بنابراين بيان اين که آب انگور منجمد کنسانتره طعم و مزه آب انگور طبيعي را ندارد، چندان درست نمي باشد.

در ايران اين محصول به عنوان خالص يا مخلوط جهت مصرف و به صورت آب ميوه عرضه مي گردد. آب ميوه، مايعي است که معمولاً در گياهان يافت مي شود. مثلاً آب انگور، عصاره ميوه درخت انگور مي باشد. آب ميوه يکي از نوشيدني هاي رايج مردم دنياست.

هر آب ميوه اي ميزان خلوص مشخصي دارد. در برخي کشورها، آب ميوه ها، 100 درصد خالص هستند. البته در بيشتر جاها آب ميوه ها طبيعي نيستند.

کارخانجات توليد کننده آب ميوه، از ميوه ها اسانس يا عصاره تهيه مي نمايند و از مخلوط نمودن اين اسانس با شکر و آب، انواع آب ميوه تهيه مي کنند. اين نوع آب ميوه ها به دليل داشتن شکر، تنها انرژي زا بوده و معمولاً خواص زيادي ندارند. اما آب ميوه هاي تازه سرشار از انواع ويتامين ها و املاح بوده و ارزش غذايي بسيار بالايي دارند.

اغلب افراد سعي مي کنند که در وعده ي صبحانه، يک ليوان آب ميوه تازه بنوشند تا ويتامين هاي مورد نياز بدنشان در طول روز تامين شود.

معمولاً از ميوه هاي آناناس، انبه، انگور، سيب، آلبالو، گيلاس، انگور، زرد آلو ،هلو و انار آب ميوه تهيه مي کنند.

کنسانتره :

آب ميوه مي تواند به حالت کنسانتره موجود باشد. کنسانتره، شکلي از ماده است که اکثر اجزاي اصلي تشکيل دهنده يا حلال آن را حذف نموده اند. معمولاً با گرفتن آب موجود در يک محلول يا سوسپانسيون، مثلاً گرفتن آب موجود در آب ميوه و تبديل آن به پودر يا کنستانره تبديل مي شود.

فايده توليد کنسانتره اين است که با حذف آب، وزن ماده غذايي کاهش يافته و بنابراين حمل و نقل آن راحت تر و با صرف هزينه ي کمتر صورت مي گيرد، به علاوه کنسانتره را به راحتي در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولاً آب)، به حالت اوليه خود برگردانده و مصرف مي کنند.

سرکه :

جهت مصارف خانگي و کارخانجات توليد کننده صنايع غذايي از جمله کنسرو ها و ترشي سازي ها کاربرد دارد. براي طعم و مزه دادن به انواع غذاها از سرکه بعنوان نوعي چاشني استفاده مي‌کنند. در تهيه انواع ترشي هم اين ماده بسيار کاربرد دارد.

سرکه ، نوعي ماده پاک کننده خنثي (منظور از خنثي داشتن ثابت اسيدي بازي 7 است)و ارزان قيمت است که به محيط زيست هم هيچ آسيبي نمي‌رساند (بر خلاف برخي مواد پاک کننده). معمولاً از سرکه سفيد براي پاک کردن استفاده مي‌شود. براي مثال ، مخلوط آب و سرکه (يک قسمت سرکه و چهار قسمت آب) قادر است تا شيشه‌هاي پنجره را بخوبي تميز کند. اگر احساس مي‌کنيد که پس از تميز کردن شيشه‌ها با سرکه ، شيشه‌ها چرب شده‌اند، نصف قاشق غذاخوري صابون مايع به مخلوط اضافه کنيد. اين صابون مايع هر گونه لک و چربي شيشه را از بين مي‌برد.

لوله ها را مي‌توان با استفاده از مخلوط سرکه سفيد و جوش شيرين تميز کرد. پس از مدت زمان معين ، چند گالن آب داخل لوله بريزيد تا اثر سرکه و جوش شيرين کاملاً از بين برود.

از سرکه در کشور چين بعنوان نوعي داروي خانگي استفاده مي‌شود. معمولاً سرکه را براي جلوگيري از پخش ويروس سارس و ذات الريه مورد مصرف قرار مي‌دهند. بنابراين سرکه خاصيت ضد ويروسي دارد. همان طور که مي‌دانيد، هيدروژن ، براي نابود کردن باکتري و ويروس‌هاي مواد غذايي پيش از نگهداري غذا در يخچال به کار مي‌رود. براي تهيه اسپري‌هايي که بمنظور کنترل بيماري ذات الريه ، معمولاً در قاره آسيا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، 5 درصد اسيد استيک و 3 درصد هيدروژن را با هم مخلوط مي‌کنند.

الکل:

جدول7-اطلاعات اوليه الکل

نام آيوپاک	نامهاي ديگر	فرمول شيميايي	وزن مولکولي	نقطه جوش	نقطه ذوب	اسيديته
اتانول	اتيل الکل ، الکل اتيليک		46.069gr/mol	78.4 درجه سانتيگراد	114.3- درجه سانتيگراد	7

اتانول براي انسان از دوران باستان شناخته شده بود، زيرا اين ماده ، جزء اصلي مشروبات الکلي است. جداسازي آن بصورت اتانول نسبتا خالص احتمالا اولين بار توسط "جابر بن حيان " که صنعت تقطير را گسترش داد، انجام شده است. البته بيشتر گمان مي‌رود که اتانول خالص توسط "محمد زکرياي رازي " دانشمند ايراني توليد شده باشد.

اتانول مورد استفاده در نوشابه‌هاي الکلي توسط فرايند تخمير از متابوليسم گلوکز توسط گونه مخصوصي از مخمرها در غياب اکسيژن توليد مي‌شود و در پايان فرايند تخمير غلظت اتانول را با تقطير بالا مي‌برند. براي مخلوط اتانول با آب بالاترين نقطه آزئوتروپ جوش براي 95% الکل و 5% آب است. بنابراين جزء تقطير شده مخلوط اتانول و آب نمي‌تواند خالصتر از 95 درصد باشد. براي توليد اتانول خالص‌تر ، مقدار کمي بنزن به آن اضافه مي‌شود.
بنزن ، آزئوتروپ سه‌گانه ‌اي با آب و اتانول تشکيل مي‌دهد و مخلوط دوباره تقطير مي‌شود. نتيجه اين فرايند بدست آوردن اتانول بدون آب است. با اين همه چند ppm بنزن در اتانول باقي مي‌ماند که جذب آن در بدن از مشخصه‌هاي آسيب کبدي است که در افراد الکلي ديده مي‌شود.

اتانول سوخت نسبتا خوبي براي موتورهاست و در صنعت ، بصورتهاي مختلفي استفاده مي‌شود. اتانول مورد مصرف در صنعت را معمولا از واکنش کاتاليزوري آب با اتيلن توليد مي‌کنند. اين يک واکنش افزايشي است که در آن يک مولکول آب شکافته شده ، قطعات حاصل از آن به اتمهاي کربن در پيوند دوگانه اضافه مي‌شود. اين فرايند ، توليد اتانول اقتصادي‌تر از توليد آن با مخمر است.
امروزه براي توليد تجارتي آسان آن تخمير مواد آلي زائد مانند خرده چوب و خاک اره پيشنهاد شده است. اتانول صنعتي براي مصرف انسان ، نامناسب است، زيرا به آن ، مقادير کمي متانول و مواد سمي ديگر اضافه مي‌شود.

اتانول ، مايعي قابل احتراق و بي‌رنگ بوده ، يکي از انواع الکلهاي موجود در نوشابه‌هاي الکلي است. گرانروي آن ، مانند آب است و بوي نسبتا تندي دارد. در صنعت بعنوان حلال و ماده واسطه شيميايي براي توليد بيشتر ترکيبات آلي استفاده مي‌شود. بدليل تشکيل پيوند هيدروژني با هر نسبتي در آب حل مي‌شود. اتانول در مقايسه با ترکيبات آلي که وزن مولکولي يکساني با آن دارند،

نقطه جوش بالاتري دارد.

به عنوان مثال نقطه جوش پروپان که تقريبا وزن مولکولي برابري با اتانول دارد، 43- درجه سانتي‌گراد است، درحالي‌که نقطه جوش اتانول 78 درجه سانتي‌گراد است. دليل اين اختلاف ، وجود پيوندهاي هيدروژني مربوط به گروه OH است که نيروي جاذبه ميان مولکولهاي مجاور را افزايش مي‌دهد. اتانول خاصيت ضعيف اسيدي و بازي از خود نشان مي‌دهد که خاصيت بازي آن بدليل جفت الکترون تنهاي اکسيژن بوده و خاصيت اسيدي آن ، بخاطر پيوند هيدروژن با عنصر الکترونگاتيو اکسيژن است. اتانول با فلزات فعال Na و K و Mg و … وارد واکنش شده ، اتوکسيد ايجاد مي‌کند.

کاربرد وسيعي در صنعت به عنوان حلال و رنگ زدا و در بعضي کارخانجات به عنوان سوخت مصرف دارد و در مصارف خانگي به عنوان حلال و تميز کننده و ضد عفوني کننده مصرف دارد . لازم به ذکر است اين محصول در کار خانجات شوينده و آرايشي و بهداشتي به عنوان ماده حامل کاربرد فراوان دارد. اتانول بدليل نقطه ذوب پائين در صنعت ضديخ‌سازي استفاده مي‌شود. حلال بسيار خوبي است و در صنعت عطرسازي ، رنگسازي و … استفاده مي‌شود. محلول % 85الي70 آن بعنوان محلول ضدعفوني کننده کاربرد دارد. اتانول با تغيير دادن پروتئين و حل کردن چربي ، ميکرو ارگانيسمهاي آنها را از بين مي‌برد. البته اين عمل فقط در برابر باکتريها و ويروسها و قارچها موثر است، ولي در مقابل هاگ ، باکتريها تاثيري ندارد. اتانول همچنين در صنايع مشروبات الکلي به ميزان گسترده اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

شکل شماره 2 نقشه فرآيندي واحد

شستشو و درجه بندي

مواد اوليه

درجه 1:

آب انگور

درجه 2:

سرکه و الکل

درجه 3:

شيره

بسته بندي و عرضه به بازار

alt

1. کالاهاي جايگزين و تجزيه و تحليل اثرات آن بر مصرف محصول :

در مورد سه کالاي آب انگور و سرکه و شيره ، اين کالاها جايگزين هايي مانند محصولات مشابه با ميوه هاي ديگر دارند . به طور مثال در مورد سرکه انگور ، سرکه سيب يا گلابي مي تواند جايگزين آن شود.

در مورد آب انگور نيز ميوه هاي ديگر از جمله آب پرتقال يا آب سيب مي تواند جايگزين گردد.

در مورد شيره نيز مهمترين محصول که در بازار با آن رقابت مي کند شيره خرما است. شيره خرما محصول ثانويه از خرماي مرغوب و سرشار از قندهاي طبيعي خرما نظير فرکتوز و گلوکز است. اما درصد قند ساکاروزيا شکر در آن بسيار کم مي باشد.

شيره خرما سرشار از قند طبي فروکتوز مي باشد که اين قند از لحاظ فيزيولوژي، در بدن انسان براي بيماران ديابتي است که انرژي زيادي دارد.شيره خرما از نظر مواد معدني داراي مقادير زيادي پتاسيم، کلسيم، فسفر و آهن است.لذا تغذيه اي مناسب براي کودکان در حال رشد، بانوان به خصوص در زمان شيردهي و سالمندان است.

در مورد الکل ، کاربرد آن فقط در صنايع ساخت ادکلن و عطر رو به کاهش و ماده جايگزين آن فرو پلي پروپانول بوده که البته چون سهم کلي الکل در اين صنعت کمتر از 5 درصد مي باشد اين جايگزيني تاثير خاصي بر روي بازار عرضه و تقاضا نخواهد گذاشت.

1-8: اهميت استراتژيک کالا در دنياي امروز :

کالاهاي آب انگور و سرکه و شيره کالاي غير جهاني و اصطلاحا کالاهاي محلي و واحد هاي توليد آن به عنوان يک واحد هاي کوچک صنعتي زود بازده تلقي مي شود.

اما در مورد الکل ، اين کالا يک کالاي استراتژيک بوده و کشور هاي توليد کننده آن از جمله آمريکا و فرانسه اين کالا را جزء کالا هايي که نماد رشد صنعتي خود مانند اسيد سولفوريک است مي شمارند.

به طور مثال ميزان توليد اين محصول در کشور آمريکا به شرح زير است :

جدول 8- ميزان توليدالکل در کشور آمريکا

آمريکا (1000 بشکه)
سال	ذخيره	توليد	صادرت خالص	مصرف	ذخيره اسمي	نسبت ذخيره به توليد
1994	741	25550	320	24820	1791	7.22
1995	1791	27375	323	27375	2114	7.72
1996	2114	30295	644	30660	2393	7.80
1997	2393	32242	13	32462	2186	6.73
1998	2186	23103	12	23236	2065	8.89
1999	2065	30364	4	29544	2889	9.78
2000	2889	33028	20	32531	3406	10.47
2001	3406	35040	87	34715	3818	11.00
2002	3818	38810	116	39435	3309	8.39
2003	3309	42039	315	41366	4297	10.39
2004	4297	51262	306	49633	6232	12.56
2005	6232	66772	196	67573	5627	8.33

1-9- کشورهاي عمده توليد کننده و مصرف کننده محصول ( الکل):

کشورهاي عمده توليد و صادر کننده به شرح زير مي باشند:

نمودار 1- کشورهاي صادرکننده و توليد کننده

alt نمودار 2-کشورهاي توليد کننده و صادر کننده

alt

1-10- شرايط صادرات محصولات :

شرايط صادرات محصولات به صورت زير مي باشد:

سرکه و شيره و آب انگور:

محصولات زير جزء محصولات غذايي مي باشد که داراي استاندارهاي سخت خوراکي در اروپا و آمريکا بوده و رعايت کردن اينگونه استاندارها در بدو توليد داراي هزينه زيادي مي باشد، لذا پيشنهاد مي شود در ابتداي توليد ، و با توجه به شرايط صادرات آسان و تعرفه اي گمرکي و هزينه حمل و نقل در ابتدا صادرات به کشورهائيکه داراي تعرفه وارداتي آسان تري مي باشند مد نظر قرار گيرد.به عنوان مثال کشورهايي نظير امارات متحده عربي و کويت از نظر قوانين و تعرفه هاي وارداتي مناسب به نظر مي رسد.

الکل:

اين محصول که در دو درجه صنعتي و خوراکي مورد بررسي است با توجه به اقتصاد اسلامي کشور جمهوري اسلامي ايران ساخت و صادرات گريد صنعتي مورد بررسي قرار مي گيرد که اطلاعات آن به شرح زير است :

جدول 9- توليد و صادرات الکل در ايران

ميزان توليد واحد	3500 تن در سال
ميزان مصرف داخلي	75 %
ميزان تعرفه گمرکي	1400 ريال در هر کيلو
هزينه صادراتي	30 سنت در هر کيلو

وضعيت عرضه و تقاضا :
1. و 2-2 : بررسي ظرفيت بهره برداري و وضعيت طرحهاي جديد و طرحهاي توسعه و در دست اجرا از آغاز برنامه سوم تا کنون :

در زير ليستي از طرح هاي فعال و در دست احداث که در وزارت صنايع و معادن به ثبت رسيده اند آورده شده است. در جداول زير واحدهايي به عنوان واحد رد دست احداث ذکر گرديده اند که حداقل تا 40% پيشرفت داشته اند. همچنين ميزان اشتغال در هر مورد نيز ذکر گرديده است.

جدول 10 -بررسي وضعيت طرح هاي موجود

استان	تعداد واحد	ظرفيت(تن در سال)	سرمايه گذاري (مليون ريال)	تعداد اشتغال
آذربايجان شرقي	1	100	5000	20
آذربايجان غربي	1	7500	7000	338
اصفهان	2	163	4040	20
كردستان	1	6	850	16
همدان	1	450	1112	15
جمع	6	8219	18002	409

جدول 11 -بررسي وضعيت طرح هاي و در دست اجرا

استان	تعداد واحد	ظرفيت(تن در سال)	سرمايه گذاري (مليون ريال)	تعداد اشتغال
آذربايجان شرقي	1	350	160	13
آذربايجان غربي	1	800	6440	18
قزوين	1	200	5603	57
همدان	2	435	963	19
جمع	5	1785	13166	107

2-3-بررسي روند واردات محصول از آغاز برنامه سوم تا نيمه اول سال 85

ميزان سهم واردات محصولات به کشور ايران به شرح زير است :

جدو12-ميزان سهم واردات سرکه

الکل	چين	کانادا	برزيل	متفرقه	جمع (تن در سال)
1381	30%	11%	9%	50%	2700
1382	50%	10%	20%	10%	2750
1383	60%	6%	30%	4%	3400
1384	75%	6%	16%	3%	3600
1385	90%	3%	2%	5%	3800

جدول 13-ميزان سهم واردات الکل

سرکه	ترکيه	پاکستان	ارمنستان	امارات	متفرقه	جمع (تن در سال)
1381	35%	25%	15%	25%	0%	250
1382	47%	20%	13%	20%	0%	266
1383	80%	5%	3%	12%	0%	290
1384	90%	2%	1%	7%	1%	320
1385	95%	2%	1%	1%	5%	360

1. بررسي روند مصرف از آغاز برنامه :

شيره انگور و سرکه به عنوان يک محصول مورد مصرف خانگي تغيير محسوسي در روند مصرف نداشته است و با توجه به نرخ رشد جمعيت افزايش پيدا کرده است.

با توجه به افزايش در استفاده از آبميوه هاي بسته بندي شده مصرف آب انگور افزايش داشته است.

استفاده از الکل نيز با توجه به کاربردهاي وسيع صنعتي آن افزايش داشته است.

1. بررسي روند صادرات محصول از آغاز برنامه سوم و امکان توسعه آن

ميزان سهم مصرف و توليد و صادرات در کشور به شرح زير است :

جدول14-ميزان سهم توليد و صادرات الکل

الکل	جمع واردات (تن در سال)	جمع مصرف (تن در سال)	جمع توليد (تن در سال)	ميزان صادرات (تن در سال)
1381	2700	3323	903	280
1382	2750	3380	913	284
1383	3400	4121	1045	324
1384	3600	4349	1086	337
1385	3800	4577	1127	350

جدول15-ميزان سهم توليد و صادرات سرکه

سرکه	جمع واردات (تن در سال)	جمع مصرف (تن در سال)	جمع توليد (تن در سال)	ميزان صادرات (تن در سال)
1381	250	530	406	126
1382	266	548	409	127
1383	290	576	414	129
1384	320	610	420	130
1385	360	655	428	133

جدول16-صادرات سرکه در سال 84

سال 84	كد	شرح تعرفه	كشور	مقدار	ارزش ريالي	ارزش دلاري
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	آذربايجان	100102	436523044	48674
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	آلمان	2127	17418002	1922
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	استراليا	714	8402209	942
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	افغانستان	344424	1848218403	204623
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	امارات متحده عربي	20224	87876375	9775
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	انگلستان	2102	9182720	1009
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	بحرين	710	3052012	340
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	تاجيكستان	300	1303056	144
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	دانمارك	360	1556135	173
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	سوئد	21656	94131763	10394
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	عراق	1229126	5354510911	591551
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	كانادا	3600	12938400	1440
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	كويت	792	3407840	380
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	لهستان	1000	11726880	1320
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	مالزي	739	1936075	215
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	نروژ	474	2050176	228
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد	هلند	396	1707150	190

جدول17-صادرات سرکه در سال 83

سال 83	كد	شرح تعرفه	كشور	مقدار	ارزش ريالي	ارزش دلاري
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	آذربايجان	16235	81159028	9548.11
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	آلمان	131	545643	64.19
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	استراليا	240	839520	98.77
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	افغانستان	8597	29790424	3504.76
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	امارات متحده عربي	32300	137180808	16138.92
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	انگلستان	1417	5941281	698.97
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	ايالات متحده آمريكا	4566	19140492	2251.82
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	بحرين	520	2306433	271.34
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	تركمنستان	33378	138342669	16275.62
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	دانمارك	40	167525	19.71
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	سوئد	23340	99421993	11696.71
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	عراق	193100	966351208	113688.4
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	قرقيزستان	50.8	69765	8.21
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	قزاقستان	30	121352	14.28
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	كانادا	907	3764628	442.89
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	كويت	1800	7594560	893.48
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	نروژ	202	852339	100.28
	22090000	سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد	هلند	108	451707	53.14

جدول18-صادرات سرکه در سال 82

سال82	كد	شرح تعرفه	كشور	مقدار	ارزش ريالي	ارزش دلاري
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آذربايجان	108104	452456746	57130
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آلمان	2462	11217730	1417
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آمريكا	5184	20959455	2646
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	استراليا	480	1618560	204
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	افغانستان	292943	1086220800	137149
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	امارات متحده عربي	52778	256270974	32357
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	انگلستان	555	2215324	280
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	تركمنستان	19124	77068518	9731
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	سوئد	23168	147695088	18647
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	عراق	1041042	4074085861	514405
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	عربستان سعودي	2301	9197424	1161
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	قزاقستان	525	2748240	347
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	قطر	1200	4715712	595
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	كويت	2811	10908320	1377
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	مازي	489	1789516	226
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	نروژ	5384	37791536	4772

جدول19-صادرات سرکه در سال 81

سال 81	كد	شرح تعرفه	كشور	مقدار	ارزش ريالي	ارزش دلاري
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آذربايجان	221779	824437228	104094
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آلمان	390	1245656	157
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	افغانستان	160424	583485408	73672
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	امارات متحده عربي	80003	312876770	39895
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	اوكراين	2660	9502051	1200
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	تركمنستان	1923	7316076	927
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	سوئد	19052	56780616	8415
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	عراق	833248	2969469360	374933
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	قطر	5026	17774468	2244
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	كانادا	570	1810320	229
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	كويت	4980	10421270	2600
	2209.00	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	مازي	10	31840	4

جدول20-صادرت سرکه در سال 80

سال 80	كد	شرح تعرفه	كشور	مقدار	ارزش ريالي	ارزش دلاري
	220900	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آذربايجان	609958	5.07E+08	288717
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	آلمان	81	156195	89
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	ارمنستان	301	789750	450
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	استراليا	3871	4299750	2450
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	افغانستان	59975	29429595	16769
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	امارات متحده عربي	20034	22502610	12822
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	بحرين	6600	4633200	2640
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	تاجيكستان	1282	996840	568
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	تركمنستان	143	168480	96
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	دانمارك	152	187785	107
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	روسيه	1067	3745170	2134
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	سوئد	18810	13192335	7517
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	عراق	599895	2.46E+08	140069
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	فنلاند	316	221130	126
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	قطر	4860	3611790	2058
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	كانادا	240	280800	160
	2209	سركه‌ خوراكي‌ و بدل‌ سركه‌ خوراكي‌ كه‌ از جوهر سركه‌ بدست‌ مي‌ ايد 0	كويت	9994	8522280	4856

جدول21-روند صادرات سرکه از سال 80 تا 84

کد تعرفه :000, 22090
نام محصول : -سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد
	سال 80	سال 81	سال 82	سال 83	سال 84
مقدار ( ليتر)	1337579	1330065	1559342	316961.8	1728902
ارزش ريالي	845257140	4795151063	6181282484	1494041375	7888379169
ارزش دلاري	873320	608430	782947	175715.95	873320

در مورد الکل به دليل کمبود توليد ، صادرات خاصي از وزارت بازرگاني گزارش نشده است ،اما صادرات آب انگور به شرح زير است:

جدول22-روند صادرات آب انگور از سال 80 تا 84

کد تعرفه :000,780990
نام محصول : -آب انگور
	سال 80	سال 81	سال 82	سال 83	سال 84
مقدار ( ليتر)	987	1547	2254	3100	4260
ارزش ريالي	2588888	3458888	450000	4587922	5876999
ارزش دلاري	8477	12500	14000	20000	35000

1. بررسي نياز به محصول يا اولويت صادرات تا پايان برنامه چهارم:

طبق برنامه توسعه چهارم و پيش بيني رشد بين 15 تا 25 درصدي حجم توليد و صادرات چشم انداز اين برنامه به شرح زير است (متاسفانه در مورد توليد و مصرف شيره و آب انگور اطلاعات کمي در دسترس است ) :

جدول 23-برنامه توسعه چهارم در مورد الکل

الکل	جمع واردات(تن در سال)	جمع مصرف (تن در سال)	جمع توليد(تن در سال)	ميزان صادرات (تن در سال)
1386	4000	4805	1167	362
1387	4600	5489	1289	400
1388	5290	6276	1429	444
1389	6084	7180	1590	494
1390	6996	8220	1775	551

جدول 24-برنامه توسعه چهارم در مورد سرکه

سرکه	جمع واردات (تن در سال)	جمع مصرف (تن در سال)	جمع توليد(تن در سال)	ميزان صادرات (تن در سال)
1386	400	701	436	135
1387	460	769	449	139
1388	529	848	463	144
1389	608	939	479	149
1390	700	1043	497	154

1و2- بررسي اجمالي تکنولوژي و روشهاي توليد و تعيين نقاط قوت و ضعف تکنولوژي هاي مرسوم در فرآيند توليد محصول:

تکنولوژي انتخابي در محصولات ياد شده مبني بر دانش فني داخل کشور بوده و تقريبا تمامي دستگاه ها و تجهيزات خط توليد قابليت ساخت در داخل را دارا بوده و ماشين سازان داخلي قادر به توليد آن مي باشند :

-روش توليد آب انگور:

در اين طرح انگور دريافتي پس از شستشو وارد دستگاه دانه کن شده و از خوشه جدا مي شود سپس انگور خالص به وسيله نوار نقاله به قسمت خرد کن هدايت شده و با عبور از فيلتر پرس آب و تفاله انگور از هم جدا شده و براي همگن سازي به هموژنايزر رفته و هموژنيزه مي گردد و آماده بسته بندي مي شود.

پس از بسته بندي در بسته هاي 250 گرمي وارد تونل پاستوريزه شده و پس از پاستوريزاسيون و عبور از جت پرينتر به قسمت بسته بندي هدايت شده و عازم انبار و سپس بازار مي گردد.

-روش توليد شيره انگور

خط توليد شيره انگور و آب انگور تا مرحله فيلتر پرس مشترک است پس از جدا کردن تفاله آب انگور حاصله توسط پمپ جهت پخت به ديگ پخت تحت خلا برده شده و در اين قسمت عمليات پخت و تغليظ روي شيره انجام مي شود سپس به قسمت پرکن هدايت شده و در بسته هاي پيش بيني شده بسته بندي مي گردند و در کارتن هاي مخصوص چيده و به انبار منتقل مي گردند.

-روش توليد سرکه و الکل :

روش هاي توليد سرکه و الکل همگي به غير از روش غشايي با تخمير در ارتباط است. طراحي فرايند تخمير صنعتي نياز به موارد زير دارد:

محيط کشت خالص از ارگانيسم انتخاب شده در مقدار مناسب و در وضعيت فيزيولوژيکي صحيح.

محيط کشت دقيق و استريليزه براي رشد ارگانيسم.

فرمانتور (دستگاهي که تخمير درآن صورت مي‌گيرد) کوچک براي رشد و شروع فرايند در اندازه کوچک و بعد انتقال آن به فرمانتوز بزرگ.

فرمانتور توليد کننده يا مدل بزرگ که بتوانند حجم‌هاي وسيعي از ارگانيسم مورد نظر را جاي دهد.

ابزارهايي جهت:

طراحي محيط کشت در وضعيت پايدار
جداسازي سلولها
جمع آوري مواد شناور
تخليص محصول
قسمت بيرون ريزنده

همچنين فرمانتورها و بيو اکتورها (براي کشت سلولهاي جانوري و گياهي استفاده مي‌شوند نه ميکرو ارگانيسم ها) مجهز شده اند با يک هوا دهنده براي تامين اکسيژن در فرايندهاي هوازي و نيز يک حرکت دهنده براي يکنواخت ساختن غلظت محيط کشت و يک ترموستات براي تنظيم دما و دتکتور pH و وسيله‌هاي کنترلي مشابه ديگر.

نيازمندي‌هاي محيط کشت:

سيستم‌هاي زيادي امروزه بوسيله کامپيوتر کنترل مي‌شوند که شرايط مناسب را براي رشد ارگانيسم‌ها تامين مي‌کنند. از جمله آن شرايط: ترکيبات شيميايي خاص به عنوان ماده غذايي يا واسط رشدي ، pH ، دما ، خلوص ارگانيسم کشت رشد و... که در رشد کثيري و در نتيجه در توليد بيو مس و نيز ترکيبات مختلف تاثيرگذار است. منابع غذايي براي تخمير صنعتي به صورت زير مي‌باشد:

منبع کربن :

قند ذرت ، نشاسته ، سلولز
قند نيشکر ، چغندر
شير
چربي‌هاي گياهي
ذره‌هاي نفت خام

منبع نيتروژن:

ذرت ، شيره لوبيايي جوشيده همراه شير
نمکهاي آمونياکي يا آمونياک خالص
نيترات
هوا

منبع فسفر :

نمکهاي فسفات

انواع سيستم‌هاي کشتي در تخمير صنعتي :

1-پردازش دسته‌اي:

در اين روش ، در مرحله stationary يا سکون ، محيط کشت تخريب مي‌گردد تا بيو مس و ترکيبات اضافه شده و جديد را برداشت کنند. بهترين جهت مثبت اين روش ، سطح مناسب بازده است و نقطه منفي آن ، مواد زائد غذايي استفاده نشده توسط ارگانيسم‌ها مي‌باشد.

2-مداوم:

در اين روش ، محيط کشت بر اساس يک يا دو ترکيب محدود کننده طراحي مي‌شود. زمانيکه مقدار اوليه اين ترکيبات ، کم باشد، رشد متوقف نشده و به وضعيت سکون مي‌رسد. اما رشد دوباره با افزودن ترکيب محدود کننده آغاز مي‌گردد و چون اين روش ، بوسيله ماده محدود کننده ، کنترل مي‌شود، به اين روش کموستات هم مي‌گويند.

3-روش پردازش دسته اي - تغذيه اي:

در اين نوع ، يک تحريک کننده محيط کشت بطور مداوم يا پريوديک اضافه مي‌گردد. در اين روش ، فرمانتور براي حجم‌هاي بزرگي طراحي شده است. توليد پني سيلين که يک متابوليت ثانويه است، با اين روش صورت مي‌گيرد که داراي دو مرحله است: يکي فاز شروع که با فاز ايديو دنبال مي شود که در سطح پائين فنيل استات اسيد بطور مداوم پني سيلين توليد مي‌گردد. اما در غلظت بالا ، فنيل استات اسيد ، به عنوان ماده سمي براي ارگانيسم‌ها مي‌باشد.

4-توليد آنزيم‌ها توسط تخمير صنعتي:

توليد صنعتي آنزيم‌ها ، براي توليد اقتصادي غذا و نوشيدني نيازمند است. آنزيمها همچنين در آناليزهاي صنعتي و تکنيکي استفاده مي‌شوند و امروزه به پودرهاي شوينده (مثل سلولاز ، پروتئاز ، ليپاز) افزوده مي‌شوند. آنزيمهاي توليد شده بوسيله محيطهاي کشت جانوري يا گياهي يا ميکروبي يا در فاز تروپوفاز مثل آميلاز و يا در ايديوفاز صورت مي‌گيرد.

محصولات غذايي در صنعت:

يک دامنه وسيعي محصولات مثل کره ترش ، ماست ، پنير ، نان ور آمده ، نوشيدني‌هاي الکلي ، سرکه ، سبزيجات خشک شده ، ترشيجات و... ، از طريق فرايندهاي تخمير ميکروبي توليد مي‌شوند. رفته رفته ، از گونه‌هاي مناسب‌تر ارگانيسم‌ها و فرايندهاي بهتر استفاده مي‌شود تا محصولات به قيمت مناسب‌تر به فروش برسند.

تهيه سرکه به دو روش امکان پذير است :

1- روش سريع :

آب انگور يا هر محصول قند دار ديگري را در داخل ظروف سر خالي و سر باز ريخته تا تخمير الکلي و اسيدي توسط مخمر ها انجام پذيرد. در اين روش احتمال آلودگي و رشد کپک هاي سطحي زياد بوده و در صورت بروز چنين آلودگي هايي ممکن الکل و اسيد محلول توسط اين مخمر ها و کپک ها به مواد ديگري تبديل شوند و سرکه نامرغوب شود.

ب- روش هوادهي و هوادمي :

در اين روش از مخمر ها استفاده مي شود و در طي آن ابتدا مواد قندي موجود در ميوه ها به الکل تبديل شده و سپس الکل توليد شده به کمک هوادهي و هوادمي به سرکه تبديل مي شود.

ج-روش غشا:

در اين روش پس از آبگيري از آب انگور و قرار دادن آن در ظروف سرباز، پس از ايجاد الکل يا سرکه در ظروف توسط فيلتر پرس به سمت غشا هاي آنيونيکي منتقل شده و در آنجا عمليات جداسازي انجام مي شود.

اين روش فعلا در ايران موجود نبوده و به علت کنترل بالا و سرعت بالا نياز به اپراتوري حرفه اي دارد اما اين روش در کشور هاي توسعه يافته مانند آلمان و اتريش بسيار پرکاربرد است.

شايان ذکر است هزينه سرمايه گذاري اين روش بسيار بالا بوده و تامين هزينه آن در ايران مشکل ساز خواهد بود اما در صورت تامين اعتبار اين روش تا 3 برابر بازدهي بالاتري خواهد داشت .

از مشکلات موجود در تخمير تعيين بازده و ثابت نگاه داشتن فرمولاسيون آن است. در واقع اگر اين مخمرها در محيط کشت گلوکز و در حضور اکسيژن کافي قرار گيرند، به شدت تقسيم شده ، اکسيژن جذب کرده ، دي‌اکسيدکربن آزاد مي‌سازند. بيشترين سرعت واکنشهاي ناشي از تنفس و شدت اکسيداسيون گلوکز اين مخمرها که از گروه آسکوميست هستند هنگامي است که تنفس هوازي دارند اگر اين مخمرها در داخل يک ظرف در بسته کشت داده شوند پس از مصرف اکسيژن محدود و معين داخل ظرف و آزاد ساختن گازکربنيک ديگر قادر به تنفس عادي نبوده ، شروع به تخمير باقي مانده مواد مي‌کنند. آغاز تخمير ايجاد اکسيدکربن همراه با الکل اتيليک است و بوي الکل اتيليک در اين هنگام وقوع عمل تخمير را در محيط کشت معلوم مي‌کند.

C₆H₁₂O₆------------>2C₂H₅OH + 2CO₂ : ∆G = -33 Kcal تخمير

C₆H₁₂O₆ + 6O₂------------>6CO₂ + 6H₂O : ∆G = 686 Kcal_تنفس

تخمير هميشه با تشکيل الکل همراه نيست، در تخمير ترکيبات ديگري مانند گليسيرول نيز بوجود مي‌آيند. پيدايش ترکيبات فرعي غير از الکل در پديده تخمير و حضور اين ترکيبات در محيط عمل از نظر ادامه تغيير اهميت فراوان دارد. رشد مخمرها در شرايط تخميري (تنفس بي‌هوازي) بسيار کند است، در شرايط تخمير انرژي آزاد شده از مقدار معيني مواد قندي مانند يک گرم گلوکز محلول ، درحدود 21 بار کمتر از حالت تنفس عادي (هوازي است) انرژي حاصل از پديده تخمير بيشتر به صورت حرارت تلف مي‌شود.

محيط در حال تخمير نسبت به محيطي که در آن تنفس عادي صورت مي‌گيرد بسيار گرم‌تر است. تخمير الکلي تحت اثر مجموعه در همي‌ از آنزيم‌هاي درون سلولي به نام (زيماز) صورت مي‌گيرد. مجموعه آنزيمي هنگامي که مخمرهاي آن زنده باشند بيشترين اثر تخميري را دارند. بازده تخميري آنزيمها در خارج از سلول بسيار ضعيف‌تر از آنزيم‌هاي داخل سلول زنده است. بين اثر طبيعي آنزيم‌ها ، نيروي زيستي و ساختار سلولي مخمرها بستگي‌هايي وجود دارد و به اصطلاح تخمير پديده‌اي درون سلولي است و آنزيم‌هاي استخراج شده از مخمرها در خارج از سلول بخش مهمي از قدرت تخميري خود را از دست مي‌دهند.

هنگامي ذخاير قندي در يک بافت پيش مي‌آيد که در شرايط عادي در معرض هوا قرار داشته و در آن تنفس بي هوازي پيش آيد. اگر بخشي از يک بافت داراي ذخيره مواد قندي باشد ، مانند قطعاتي از غده چغندر و بخش مياني ميوه‌هاي آبدار و شيرين مثل انگور ،آنرا داخل يک ظرف در بسته با مانومتر قرار دهيم، در بافت‌هاي قطعات مزبور ابتدا تنفس عادي با جذب اکسيژن و دفع دي‌اکسيدکربن صورت مي‌گيرد. از آنجا که اکسيدکربن حاصل از تنفس عادي بعدا در داخل شيره واکوئلي سلولهاي بافت حل مي‌شود، فشار داخلي ظرف با جذب اکسيژن موجود به تدريج کم مي‌شود و هنگامي که اکسيژن درون ظرف تمام شود، به ناچار شرايط بي‌هوازي (تخمير) پيش آمده ، با ازدياد تدريجي اکسيدکربن و الکل در ظرف ، بالا رفتن فشار داخلي آن شروع مي‌شود.
تخمير بوسيله خود بافتها و بدون حضور ميکروارگانيسم‌ها و مخمرها صورت گرفت. اين تخمير که در کليه بافتهاي گياهي ، ميوه‌هاي سبز مانده در تاريکي و حتي در جلبکها و قارچها نيز کم و بيش ديده مي‌شود، تخمير درون بافتي و عاري از مخمر مي‌گويند. تخمير درون بافت بسياري از دانه‌هاي جوان مانند نخود که پوسته آن نسبت به اکسيژن تا اندازه‌اي قابل نفوذ است و همچنين در بيشتر ميوه‌هاي آبدار که اکسيژن در بافتهاي داخلي آنها معمولا کم است امري عمومي است.
به خصوص اگر مقدار زيادي ميوه در يک جا انبار شود، موجبات و شرايط تخمير در آنها کاملا فراهم مي‌شود. با توجه به مطالب فوق و تخمير درون بافتي ، بايد آن را پديده‌اي عمومي در گياهان دانست و توجه به اين امر که آنزيم‌هاي تشکيل دهنده زيماز منشا گياهي دارند، تخمير را بايد امري طبيعي در گياهان به شمار آورد. پديده تخمير درون بافتي با مرگ سلولهاي بافت مورد تخمير معمولا ارتباط ندارد، اگر بافتهاي در حال تخمير در هواي آزاد قرار داده شوند، تخمير دروني آنها متوقف شده تنفس عادي مجددا آغاز مي‌شود. تخمير در گياهان فقط از نوع الکلي نيست همراه با ايجاد الکل ترکيبات ديگري مانند اسيد سيتريک ، اسيد ماليک ، اسيد اکساليک و اسيد تارتاريک نيز کم و بيش بوجود مي‌آيند.

شدت تخمير و اندازه گيري آن :

شدت تخمير را با قرار دادن اندام داراي ذخيره قندي مانند دانه‌ها ، غده‌ها و يا ميوه‌ها در يک محيط فاقد اکسيژن و داراي ازت مي‌توان به دقت اندازه گرفت و براي اين سنجش از روش اندازه گيري دي‌اکسيدکربن آزاد شده نيز مي‌توان استفاده کرد. ولي چون واکنشهاي ديگر همزمان با تخمير مي‌توانند CO₂ متصاعد کنند اين روش ممکن است دقيق نباشد. بنابراين اندازه گيري مقدار الکل توليد شده از تخمير معمولا بهتر مي‌تواند معرف و تعيين کننده شدت تخمير باشد. مقدار الکل حاصل از تخمير در واحد زمان در يک ترکيب قندي تقريبا معادل همان نسبتي است که از اندازه گيري شدت تنفس به دست مي‌آيد.

مکانيزم تخمير :

مکانيسم تخمير الکلي تقريبا مشابه مکانيزم تنفس عادي است و در بيشتر پيامدهاي واکنشي ، همانند هم هستند. براي مطالعه مکانيسم تخمير ، به واکنشهاي تخمير الکلي مي‌پردازيم. تخمير الکلي فقط روي گلوسيدها صورت گرفته ، خود شامل دو مرحله است:

مرحله اول :

انتهاي پيامدهاي واکنشي که حالت زنجيره‌اي دارند، همان مسير EMP يا گليکوليز است که به تشکيل اسيد پيروويک ختم مي‌شود.

مرحله دوم :

با تجزيه اسيد پيروويک که خود سرآغاز پيامدهاي واکنشي جداگانه‌اي است که به هيچ وجه ادامه يا بخشي از مسير گليکوليز نيست شروع مي‌شود. اسيد پيروويک با آنکه در آخر مسير گليکوليز و پايان تمام پيامدهاي زنجيره‌اي آن مانند هگزوزها ، تري اوزها و همه اوزهاي شکسته و تخريب يافته قرار دارد خود از گلوسيدها به شمار نمي‌آيد. شروع تخمير الکلي از راه گليکوليز با استالوئيد است. استالوئيد را مي‌توان بوسيله سولفيت سديم از عصاره‌هاي تخميري به صورت بي‌سولفيت جدا و استخراج نمود. در تخمير الکلي به ازاي مصرف هر مول گلوکز دو مول NADPH₂ دو مول ATP و دو مول اسيد پيروويک حاصل مي‌شود.
در دومين مرحله تخمير که تبديل اسيدپيروويک به الکل اتيليک است N ADH₂ حاصل از مسير گليکوليز مصرف و تبديل شده ، از تمام واکنشها فقط دومول ATP که حاصل از فسفريلاسيون‌هاي وابسته به متابوليتهاي اين مرحله است باقي خواهد ماند واکنش کلي تبديل گلوکز به الکل اتيليک بطور خلاصه عبارت است از:

C6H12O62CH3CH2OH+2CO2 + 2ATP

بازده نظري تخمير در حدود 44% و کمي بيش از بازده تنفس است. تجزيه گلوکز در واکنشهاي تخميري ناقص بوده از آن فقط 2 مول ATP حاصل مي‌شود. در فرآيندهاي تنفس تجزيه گلوکز بطور کامل صورت گرفته ، 36 مول ATP از آن نتيجه مي‌شود.

3- بررسي و تعيين حداقل ظرفيت اقتصادي شامل برآورد حجم سرمايه گذاري ثابت :

3-1- محوطه سازي :

محاسبات انجام شده و جدول ارائه شده بر اساس انتخاب زميني به مساحت 1500 متر مربع براي اجراي طرح صورت گرفته است.

اين زمين شامل سوله اصلي کارخانه و بخش مهندسي و بخش انبار و بخش آناليز کيفي مي باشد.

با فرض زميني به ابعاد 10 در 150متر , محيط کارخانه برابر 320 متر خواهد بود.

جدول25- هزينه هاي محوطه سازي

هزينه (هزار ريال)	ميزان کار مورد نياز	حدود هزينه واحد (هزار ريال)	واحد	شرح
927500	4250	30	متر مربع	خاکبرداري, خاکريزي و تسطيح ( کل مساحت زمين منهاي مساحت فضاي سبز )
160000	320	500	متر طول	پي ريزي ديوار و ديوار کشي به ارتفاع حدودي 2/5 متر
135000	750	180	متر مربع	خيابان کشي و آسفالت
96000	640	150	متر طول	جدول بندي و پياده روسازي
37500	750	50	متر مربع	فضاي سبز
15000	50	300	متر مربع	پارکينگ مسقف
30000	30	1000	اصله تير	روشنايي محوطه معمولا بع ازاي هر 15 متر طول
10000	2	5000	عدد	درب ورودي
1378000	جمع کل

3-2- ساختمان :

جدول 26- هزينه هاي ساختماني

هزينه	ميزان کار مورد نياز	حدود هزينه واحد(هزار ريال)	واحد	شرح
2.000.000	1000	2000	متر مربع	ساختمان هاي توليد
600.000	500	1200	متر مربع	ساختمان انبارها
600.000	500	1200	متر مربع	ساختمان آزمايشگاه و ابزار آلات
500.000	200	2500	متر مربع	ساختمان اداري و رفاهي
0	-----	3000	متر مربع	استخر آب
75.000	50	1500	متر مربع	نگهباني
0	----	2500	متر مربع	پست برق ( در صورت اخذ انشعاب بالاتر از 240 کيلووات )
3.775.000	جمع کل

3-3- ماشين آلات :

جدول 27- هزينه مربوط به ماشين آلات

رديف	نام دستگاه	قيمت ( دلار)
1	سيستم تصفيه آب	11700
2	ژنراتور بخار	5000
3	بخش آماده سازي ميوه ( شستشو دهنده، جداکننده، برش زن، خرد کنده، پالپرو بلاچر )	100000
4	سيستم حمل نقاله اي	365000
5	بخش آماده سازي آب ميوه ( ترازوي شکر، پمپ کنسانتره، مخزن نگهداري کنسانتره،مخزن ذوب شکر،فيلتر شربت شکر،مخزن مخلوط کني)	34200
6	پاستوريزاسيون و بسته بندي ( پاستوريزه کننده، گرم کن آب، دستگاه بسته بندي، تونل خنک کننده)	389300
7	لوله و اتصالات	30000
8	مجموع	935200

جدول شماره28- مواد جانبي مورد نياز

رديف	شرح	آب ( متر مکعب در ساعت)		بخار ( کيلوگرم در ساعت ) بافشار 7 بار	هواي فشرده ( متر مکعب در ساعت ) با فشار 7 بار	برق ( کيلووات ساعت)
رديف	شرح	20 درجه سانتيگراد	2 درجه سانتيگراد	بخار ( کيلوگرم در ساعت ) بافشار 7 بار	هواي فشرده ( متر مکعب در ساعت ) با فشار 7 بار	برق ( کيلووات ساعت)
1	آماده سازي	1	---	---	---	20
2	فرآوري	0.6	0.3	450	10	90
3	چوب گيري	0.01		20	10	10
4	سيستم تصفيه آب	5	---	---	---	2.5
5	پاستوريزاسيون و بسته بندي	---	---	---	16	181
6	کمپرسور هوا	---	---	---	---	2.2
7	برج خنک کننده آب	24	---	---	---	4.5
8	کل نياز	30.61	0.3	470	36	307.7

3-4- تاسيسات :

جدول 29- هزينه هاي تاسيسات

عنوان	مقدار	واحد	ارزش کل ( هزار ريال )
تامين برق از شبکه سراسري ( خريد انشعاب، تاسيسات برق و ...)	85	کيلو وات	170.000
آب ( اخذ انشعاب، لوله کشي و ...)	500	متر مربع	12.500
تاسيسات سرمايش و گرمايش ساختمانها	500	متر مربع	40.000
کپسول اطفاء حريق( 6 کيلوگرمي )	50	عدد	20.000
کپسول اطفاء حريق ( 30 کيلوگرمي )	20	عدد	32.000
جمع ارزش تاسيسات عمومي			274.500

مصرف برق شامل برق مورد نياز براي ماشين آلات ، ساختمان ها، محوطه کارخانه و سيستم هاي تهويه و سرمايش و گرمايش مي باشد.

3-5- وسائط نقليه :

جدول 30- هزينه هاي وسائل نقليه

نوع	تعداد	قيمت هر دستگاه (هزار ريال )	هزينه کل (هزار ريال)
وانت بار	2	75.000	150.000
سواري	2	70.000	140.000
جمع هزينه ها ي وسائط نقليه			290.000

3-6- تجهيزات و وسائل اداري و خدماتي :

جدول 31- هزينه هاي تجهيزات و وسائل اداري و خدماتي

نوع وسايل	تعداد	قيمت هر واحد ( هزار ريال)	هزينه کل (هزار ريال )
رايانه	2	7.000	14.000
خط تلفن و فاکس	3	2.000	6.000
مبلمان اداري	2 سرويس	3.000	6.000
کمد و فايل	8	500	4.000
ميز و لوازم التحرير	8	500	4.000
صندلي	20	150	3.000
جمع کل هزينه هاي اداري			37.000

3-7- هزينه هاي متفرقه و پيش بيني نشده :

به منظور جلوگيري از تحميل هزينه هاي مازاد طي دوره اجراي طرح به دليل تغييرات احتمالي در هزينه هاي سرمايه گذاري ثابت حدود 10 درصد از کل هزينه هاي مورد نياز بعنوان هزينه هاي متفرقه و پيش بيني نشده لحاظ مي گردد.

با لحاظ نمودن 10 درصد هزينه هاي پيش بيني نشده جدول هزينه ثابت سرمايه گذاري براي احداث واحد طبق جدول زير پيش بيني مي شود :

جدول 32- جمع بندي هزينه هاي ثابت احداث واحد

رديف	عنوان	هزينه (هزار ريال)
1	محوطه سازي	611.000
2	ساختمان	3.775.000
3	ماشين آلات	810.625
4	نصب و بيمه ماشين آلات	81.062
5	تاسيسات	274.500
6	وسائل نقليه	290.000
7	تجهيزات و وسائل اداري و خدماتي	37.000
8	هزينه هاي متفرقه وپيش بيني نشده	586.169
9	مجموع	6.465.356

لازم به ذکر است چون مواد اوليه اين واحد جز محصولات فصلي کشاورزي است فلذا ميزان هزينه هاي پيش بيني نشده و همچنين ساخت انبار از مقدار معمول بالاتر است.

3-8- هزينه هاي قبل از بهره برداري :

جدول 33- هزينه هاي قبل از بهره برداري

هزينه	حدود هزينه مورد نياز	شرح
3.869	کل سرمايه گذاري طرح * 0.0006	تاسيس شرکت, ثبت و افزايش سرمايه
12.896	2 در هزار سرمايه ثابت	هزينه مطالعه و تحقيق
38.687	6 در هزار کل سرمايه گذاري	تامين خدمات مهندسي و مشاوره و طراحي
1.000.000	تعداد پرسنل در دوره ساخت * ميزان حقوق و مزاياي دريافتي ماهانه * طول دوره ساخت	دستمزد و حقوق و مزاياي کارکنان
500.000	بسته به نوع طرح	مسافرت و بازديد
26.000	1 تا 3 روز هزينه هاي توليد به استثناي استهلاک	توليد آزمايشي و آموزش و ساير
1.581.452

3-9- سرمايه در گردش :

براي محاسبه ميزان مواد اوليه مورد نياز داريم:

زمان هر batch توليد ( براي سرکه والکل) : 48 ساعت و براي شيره 12 ساعت
ميزان مصرف انگور بازاي هر batch توليد : 75-150 کيلوگرم
ميزان محصول بدست امده در هر batch توليد : 30 کيلوگرم
قيمت هر تن انگور : 2.322.000 ريال

لذا هزينه مواد اوليه طبق جدول زير است :

جدول34- هزينه هاي مربوط به مواد اوليه (سرمايه در گردش )

ميزان	نام مواد اوليه
30000 تن	انگور تازه
2500 تن	ضايعات کشمش
7000 تن	ضايعات مرکبات
200000 عدد	کاغذ هاي بسته بندي
200000 عدد	ظروف يکبار مصرف
400000 عدد	ظروف 1 و 2 و 3 کيلو گرمي
300000 عدد	لوازم و ظروف مخصوص بسته بندي
200000 عدد	اتيکت
3000 بسته	جوهر جت پرينتر و آرم

3-10- برآورد حقوق و دستمزد :

جدول 35 – هزينه هاي مربوط به حقوق و دستمزد پرسنل اداري

حقوق و دستمزد پرسنل اداري
هزينه (هزار ريال )	تعداد نفرات مورد نياز	تخمين حقوق ( هزار ريال / هر نفر)	سمت
10.000	1	10000	مدير عامل
6.000	1	6000	مدير بازرگاني و فروش
5.000	1	5000	مدير اداري و مالي
3.000	1	3000	حسابدار
5.000	2	500	کارمند فروش
4.000	2	200	منشي
1.800	1	800	کارگر خدمات
24.360	9	70%	مزاياي شغلي , بيمه و پاداش
59.160	جمع هزينه هاي پرسنل اداري

جدول 36- هزينه هاي مربوط به حقوق و دستمزد پرسنل توليد

حقوق و دستمزد پرسنل توليد
هزينه	تعداد نفرات مورد نياز	تخمين حقوق ماهانه ( هزار ريال / هر نفر)	سمت
8.000	1	8000	مدير کارخانه
4.000	1	7000	سرپرستان توليد
6.000	2	5500	مهندس فني و کنترل
5.000	2	2000	تکنسين فني
4.000	2	1800	اپراتور توليد
3.600	2	1200	کارگران ساده
3.600	2	1000	نگهبان
34.200	12	100%	مزاياي شغلي و بيمه و پاداش
68.400	جمع هزينه هاي پرسنل توليد

3-11- برآورد آب, برق, سوخت و ارتباطات :

جدول37- هزينه هاي آب، برق ، سوخت و ارتباطات

هزينه کل (هزار ريال)	ميزان مصرف	هزينه هر واحد مصرف به ريال	واحد	شرح
122.400	68	300	کيلو وات	برق مصرفي
108.000	400	1000	متر مکعب	آب مصرفي
			سوخت :
60.000	0	1000	ليتر	بنزين
100.000	0	200	متر مکعب	گاز
0	5000	250	ليتر	گازوئيل
390.400	جمع هزينه هاي آب, برق, سوخت و ارتباطات

3-12- هزينه هاي تعمير و نگهداري و استهلاک :

جدول 38- هزينه هاي تعمير و نگهداري و استهلاک

قيمت قراضه	نرخ قراضه	هزينه استهلاک	در صد استهلاک	هزينه تعمير و نگهداري	نرخ تعمير و نگهداري	شرح
438.600	10	307.020	7	87.720	2	ساختمان و محوطه سازي
81.062	10	81.062	10	34.425	4	ماشين آلات و تجهيزات
27.200	10	27.200	10	27.200	10	تاسيسات
20.000	10	20.000	10	20.000	10	لوازم آزمايشگاهي و کارگاهي
27.500	10	68.750	25	55.000	20	وسائط نقليه
3.700	10	7.400	20	3.700	10	اثاثيه و لوازم اداري
598062	----	511432	----	228.045	----	مجموع

3-13- هزينه هاي متفرقه و پيش بيني نشده توليد :

حدود 6 درصد از کل هزينه هاي توليد منهاي استهلاک ساليانه بعنوان هزينه هاي متفرقه و پيش بيني نشده توليد در نظر گرفته شده است که برابر است با : 1818.907هزار ريال

3-14- هزينه هاي توزيع و فروش :

معمولاحدود يک درصد از کل در آمد حاصل از فروش بعنوان هزينه هاي توزيع و فروش در نظر گرفته مي شود. ولي درباره آب ميوه بحث تبليغات و بازار يابي بسيار با اهميت است و چنانچه هزينه بيشتري در اين مورد صورت گيرد در ميزان فروش كارخانه و سود حاصله از آن نقش موثري دارد.

3-15- جدول هزينه هاي ثابت و متغير توليد :

جدول 39- هزينه هاي ثابت و متغير توليد

رديف	هزينه هاي توليد	درصد	هزينه هاي ثابت (هزار ريال)	درصد	هزين هاي متغير (هزار ريال )
1	مواد اوليه، کمکي و بسته بندي	-	----	100	855.360
2	حقوق و دستمزد توليدي	70	574.560	30	246.240
3	آب، برق، سوخت و ارتباطات	20	78.080	80	312.320
4	تعميرات و نگهداري	20	45.609	80	182.436
5	متفرقه و پيش بيني نشده	-	----	-	----
6	استهلاک	100	511.432	-	----
7	جمع هر ستون		1.209.681		1.596.356
8	جمع کل				2.806.037

در اين واحد تعداد روزهاي کاري 270 روز در نظر گرفته شده است و کارگران مي توانند بر حسب نياز کارخانه و حجم توليد به صورت 3 شيفت 8 ساعته هم کار کنند ولي با توجه به غير پيوسته بودن واحد در مواقعي که حجم توليد کم باشد اين ميزان مي تواند به يک شيفت تقليل پيدا کند و از کارگران فصلي استفاده شود.

3-16- نتيجه گيري :

از بين هزينه هاي ثابت بيشترين مقدار مربوط به هزينه هاي ساختماني است لذا چنانچه از قبل امکانات ساختماني مربوط به واحد وجود داشته باشد سرمايه گذاري ثابت مورد نياز به نصف تقليل پيدا مي کند.

جدول 40- هزينه هاي ثابت و متغير توليد

جمع	ميزان ريالي	ميزان ارزي	سهم تسهيلات بانکي	قيمت ها (هزار ريال )
13000000	95%	5%	80%	سرمايه در گردش
37000000	65%	35%	80%	سرمايه ثابت
5000000

4-ميزان مواد اوليه عمده مورد نياز سالانه و محل تامين آن :

براي محاسبه ميزان مواد اوليه مورد نياز داريم:

زمان هر batch توليد ( براي سرکه والکل) : 48 ساعت و براي شيره 12 ساعت
ميزان مصرف انگور بازاي هر batch توليد : 75-150 کيلوگرم
ميزان محصول بدست امده در هر batch توليد : 30 کيلوگرم
قيمت هر تن انگور : 2.322.000 ريال

اين مواد در صورت احداث واحد در استان هاي غربي و شمال غربي به سهولت قابل تهيه از بازار محلي مي باشند.

5- پيشنهاد منطقه مناسب براي اجراي طرح :

جهت احداث اين واحد و با توجه به نياز هاي اين پروژه در صورتي که بخواهيم هزينه هاي حمل و نقل و همچنين هزينه احداث و راه اندازي واحد را کاهش دهيم مي توان منطقه اي را در شمال غربي ايران که به مراکز توليد انگور و مرکبات نيز نزديک است پيشنهاد کرد .

لازم به ذکر است در استانهاي همدان و آذربايجان و زنجان به دليل وجود مراکز صنعتي و کشاورزي و همچنين ارزان تر بودن نيروي کارو انرژي احداث اين پروژه مقرون به صرفه تر نشان مي دهد .

با توجه به اين اطلاعات منطقه اي در همدان يا زنجان و يا استان هاي آذربايجان جهت اين امر پيشنهاد مي شود ، البته با يک بررسي اجمالي به راحتي مي توان تعداد بسيار زيادي کارخانجات مختلف صنايع غذايي که در زمينه آب ميوه يا سرکه و يا ترشيجات فعاليت مي کنند را در اين مناطق ديد ، زيرا در اين مناطق به طور کلي هم نيروي کار متخصص ارزان قيمت است و هم جهت حمل و نقل و هم صادرات در شاهراه اصلي مرز بازرگان واقع شده است.

در اين مناطق وضعيت راه آهن و دسترسي به مراکز ارتباطي و همچنين فرودگاه در حالت استاندارد و خوبي بوده و در صورتي پروژه در استان هاي آذربايجان شرقي يا غربي احداث شود اين امر بسيار بهتر و راحت تر انجام خواهد گرفت.

6- وضعيت تامين نيروي انساني و تعداد اشتغال :

لازم به ذکر است در مورد نيروي کار اين پروژه با اين مبلغ سرمايه گذاري براي حدود 100 نفر کار به صوت مستقيم و براي حدود 250 نفر کار به صورت غير مستقيم ايجاد خواهد کرد.

البته اين واحد به دليل بازدهي سريع قادر به افزايش ظرفيت در زمان کوتاهي خواهد بود که اين امر مطمينا ميزان اشتغال را به نسبت قابل توجهي بالا خواهد برد.

در ضمن با توجه به رشد روز افزون توليد انگور و مرکبات که به طور ميانگين در 5 سال اخير رشد 16 درصدي را نشان مي دهد با گذشت زمان سود دهي اين پروژه بيشتر بوده و توجيه اقتصادي مطلوب تري خواهد داشت .

7- بررسي و تعيين ميزان آب، برق، سوخت، امكانات مخابراتي و ارتباطي و چگونگي امكان تامين آنها در منطقه مناسب براي اجراي طرح :

آب ، برق و انشعابات مخابراتي از طريق گرفتن انشعاب از شبکه سراسري ميسر است و در شهرکهاي صنعتي کشور اين امکانات اوليه بخوبي پيش بيني شده است. تامين سوخت نيز با توجه به راه هاي ارتباطي مناسبي که براي شهرک هاي صنعتي در نظر گرفته شده است به راحتي قابل تامين است.

در مورد مصرف آب اين واحد در حدود 30 متر مکعب در روز مصرف آب اين واحد بوده که با توجه به مکان هاي پيشنهاد شده براي واحد، مشکلي از لحاظ حفر چاه و بهره برداري از آب هاي زير زميني به نظر نمي رسد.

کليه وسايل اين کارخانه به غير از ژنراتور مرکزي با انرژي برق کار مي کند و مصرفي در حدود 1 مگاوات در روز دارد که مي توان اين برق را از نيروگاههاي غرب کشور به راحتي به دليل مازاد توليد فراهم نمود.

در صورتيکه واحد نياز به برق اضطراري داشته باشد بايد مقدار 5000 ليتر گازوييل ذخيره داشت.

8- وضعيت حمايت هاي اقتصادي و بازرگاني شامل حمايت تعرفه گمركي و حمايتهاي مالي :

براي اجراي طرح هاي زود بازده و صنايع کوچک اعتبارات مالي مناسبي از طرف دولت در نظر گرفته شده است . لذا اين طرح نيز از اين تسهيلات مي توند استفاده نمايد و قسمت قابل توجهي از سرمايه ثابت مورد نياز براي احداث واحد را تامين کرد.

9- تجزيه و تحليل و ارائه جمع بندي و پيشنهاد نهايي در مورد احداث واحد هاي جديد :

در پايان و با توجه به نکات ذکر شده احداث اين واحد در مقياس گفته شده و با سرمايه گذاري حدودي 5 ميليارد تومان جزء صنايع کوچک زود بازده و اشتغالزا بوده که براي بخش خصوصي کشور جزو پروژه هاي مطلوب و کم ريسک تلقي مي شود.

10- در صورت پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني وضعيت اين پروژه ها چگونه خواهد بود :

همچنين در صورت پيوست ايران به WTO به دلايل زير اين پروژه داراي بازدهي و راندمان بالاتري خواهد بود:

1- بالا بردن سطح کيفي محصولات به علت رسيدن به نقطه بهينه تجاري

2- پايين تر شدن هزينه توليد و صادرات به خاطر پايين رفتن تعرفه هاي بازرگاني و صنعتي

3- پايين تر رفتن بهره وام هاي بانکي صنعتي به علت همخسان شدن تعرفه ايران با تعرفه هاي جهاني

البته لازم به ذکر است در مورد اين طرح پيوستن ايران به WTO معايب زير را نيز داراست:

1-استانداردهاي جهاني سرکه بسيار سختگيرانه بوده لذا قيمت آناليز و کنترل ان در ايران به دليل نيود پيش زمينه مناسب بسيار گران و پردردسر خواهد شد.

2- به دليل مسايل اسلامي،اين واحد نمي تواند هيچگونه رقابتي در مورد الکل خوراکي با بازار جهاني داشته باشد لذا در اين زمينه از ترزنامه نامناسب از نظر استانداردهاي جهاني خواهد بود.

در مجموع ما از نظر ارزاني نيروي کار و ماده اوليه ارزان قيمت نسبت به باراز جهاني ارجح تر هستيم ليکن کيفيت محصول و بازاريابي و تبليغات مناسبي در اين زمينه نخواهيم داشتو در حال حاضر قادر به رقابت با بازار جهاني نمي باشيم.

مراجع:

مراجع اينترنتي :

http://www.sme.ir ((سازمان صنايع کوچک و شهرک هاي صنعتي ايران
http://irtp.com/farsi (نقطه تجاري ايران)
http://isiri.org( موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي کشور)
http://irica.gov.ir( گمرک جمهوري اسلامي ايران)
http://www.mim.gov.ir ( وزارت صنايع و معادن)
http://www.wikipedia.org ( دايره العارف الکترونيکي)
http://irandoc.ac.ir( پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمي ايران)

مراجع لاتين :

Frederick j.france,"food science and technology" ,wiley interscience publition, newyork,2000.

مراجع فارسي:

آلفرد بار تولوماي؛ "کارخانه هاي مواد غذايي" و ترجمه دکتر فخري شهيدي و مهندس سيد مهدي جعفري ، نشر تيهو، چاپ دوم، زمستان 79.
"شيمي و تکنولوژي مواد غذايي"، دکتر محمدرضا ملاردي و دکتر عباس احمدي، مبتکران، چاپ اول، 1385.
پي.جي . فيلاوز؛ " تکنولوژي فراورش غذا" ، ترجمه دکتر مرتضي سهرابي، مرکز نشر دانشگاهي، تهران، چاپ اول،1377.

ضميمه 1:

بخشنامه ها:

1-عنوان بخشنامه :

بخشنامه وزارت بازرگاني در خصوص ابلاغ ((226)) قلم از مواد اوليه آرايشي ، بهداشتي ، ظروف و بسته بندي که صرفا هنگام ترخيص نياز به گواهي وزارت بهداشت دارند

تاريخ :82/10/21

شماره بخشنامه :8219108

دفتر ثبت سفارشات و نظارت بر مبادلات بازرگاني سلام عليکم – احتراما، پيرو نامه شماره 8212188 مورخ 30/6/1382 به پيوست تصوير نامه هاي شماره 20434/6/1/د مورخ 10/9/1382 و نامه شماره 4/13314/6/1/د مورخ 16/10/1382 وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي بانضمام فهرست ((226)) قلم از مواد اوليه آرايشي ، بهداشتي ، ظروف و بسته بندي مشمول ماده (16) قانون مواد خوراکي ، آشاميدني و بهداشتي متضمن استانداردهاي ملي و بين المللي آنها ارسال مي گردد. خواهشمند است مراتب را يادداشت و ضمن رعايت مفاد آن در هنگام ثبت سفارش َ، موضوع موکول بودن ترخيص اقلام مورد بحث به گواهي وزارت بهداشت مبني بر رعايت استانداردهاي مربوط به نحو مقتضي به اطلاع واردکنندگان رسانده شود. سيد عباس حسيني – مدير کل مقررات صادرات و واردات *1- متن نامه شماره 20434/6/1/د مورخ 10/9/1382 وزارت بهداشت به شرح ذيل مي باشد. جناب آقاي حسيني – مدير کل محترم مقررات صادرات و واردات سلام عليکم – احتراما، پيرونامه شماره 13314 مورخ 17/6/1382 در خصوص ارسال فهرست 193 قلم مواد اوليه آرايشي ، بهداشتي، ظروف و بسته بندي به همراه استانداردهاي مربوطه بدينوسيله يک مورد از مواد اوليه خوراکي به انضمام استاندارد مورد نظر به شرح ذيل جهت اقدام و صدور مجوز ورود از طريق آن مديريت اعلام مي گردد. بديهي است بررسي آناليز کالا و مطابقت با نمونه محموله در زمان ترخيص از طريق اين اداره کل صورت خواهد پذيرفت و در اين خصوص ارايه اصل آناليز و اصل گواهي بهداشت معتبر که به تاييد سفارت جمهوري اسلامي ايران رسيده باشد الزامي است. نام تعرفه استاندارد دانه کاکائو 1801 استاندارد ملي ايران شماره 3208 مهندس وحيد مفيد – مدير کل نظارت بر مواد غذايي، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي *2- متن نامه شماره 4/13314/6/1/د مورخ 16/10/1382 وزارت بهداشت به شرح ذيل مي باشد. جناب آقاي حسيني – مدير کل محترم مقررات صادرات و واردات سلام عليکم – احتراما ، پيرو نامه شماره 4/13314 مورخ 10/10/1382 بدينوسيله فهرست پيوست پس از انجام برخي از اصلاحات جزيي به جهت شفافيت بيشتر ارسال مي گردد، خواهشمند است در اين خصوص اقدام لازم معمول فرماييد. مهندس وحيد مفيد – مدير کل نظارت بر مواد غذايي، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي *3- متن نامه شماره 4/13314 مورخ 10/10/1382 وزارت بهداشت به شرح ذيل مي باشد. جناب آقاي حسيني – مدير کل محترم مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگاني سلام عليکم – احتراما، پيرو نامه شماره 13314/6/1/د مورخ 17/6/1382 به پيوست يک نسخه فهرست 33 قلم ديگر از کالاهاي موضوع ماده 16 به همراه استانداردهاي مورد قبول مربوطه در ادامه فهرست قبل جهت اقدام مقتضي ارسال مي گردد لطفا دستور فرماييد در خصوص فهرست مذکور نيز همانند موارد قبلي اقدام لازم معمول گردد. بديهي است همچنان صدور مجوز ترخيص براساس ماده 16 قانون نظارت بر مواد غذايي، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي پس از ارايه گواهي بهداشت و قابليت مصرف تاييد شده توسط مقامات بهداشتي کشور مبدا و تاييد سفارت جمهوري اسلامي ايران ، به عهده وزارت بهداشت بوده و نظارتهاي لازمه جهت تضمين سلامت کالا و انطباق آن با استانداردهاي اعلام شده صورت خواهد پذيرفت. ضمنا با توجه به مذاکرات به عمل آمده در خصوص کالاهايي که با عنوان صنعتي اظهار مي گردند مطابق پيشنهاد آن مديريت چنانچه در پروفرم ، آناليز و برگه هاي ثبت سفارش صنعتي بودن گريد کالا قيد گردد، کالا مشمول اخذ مجوز بهداشتي نبوده و صرفا براساس مقررات جاري آن اداره کل اقدام گردد. مهندس وحيد مفيد – مدير کل نظارت بر مواد غذايي، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي رديف

نام کالا الکل

شماره تعرفه 211

استاندارد مورد نظر BP

2-عنوان بخشنامه :

تصويب نامه هيات وزيران در خصوص ابلاغ فهرست كالاهاي توليدي كه امكان استفاده از آنها به عنوان محصول نهايي وجود دارد

تاريخ :82/11/18

شماره بخشنامه :60320/ت 30064ه

وزارت امور اقتصادي و دارايي – وزارت صنايع و معادن – وزارت بازرگاني ....

هيات وزيران در جلسه مورخ 12/11/1382 بنا به پيشنهاد مشترك وزارتخانه هاي امور اقتصادي و دارايي, صنايع و معادن, كشور و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور به استناد بند ((ه)) ماده (30) قانون اصلاح موادي از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي, اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و چگونگي برقراري و وصول عوارض و ساير وجوه از توليد كنندگان كالا, ارايه دهندگان خدمات و كالاهاي وارداتي – مصوب 1381- تصويب نمود:

1- فهرست كالاهاي توليدي كه امكان استفاده از آنها به عنوان محصول نهايي وجود دارد. براي سال 1383 به شرح جدول پيوست كه تاييد شده به مهر دفتر هيات دولت مي باشد تعيين مي گردد 2- در مواردي كه كالاهاي مزبور به صورت بسته بندي شده و يا مظروف به فروش مي رسند از ماخذ قيمت فروش, مشمول ماليات و عوارض مقرر خواهند بود و حاصل فروش آنها قابل تفكيك به اجزاء نمي باشد. 3- در مواردي كه كالاهاي ياد شده به صورت كارمزدي توليد مي شوند از حيث تعريف و تطبيق با مقررات در رابطه با وصول ماليات و عوارض مزبور از طريق صاحب كالا (سفارش دهنده) به موجب دستورالعملي خواهد بود كه توسط سازمان امور مالياتي كشور تهيه و اجرا خواهد شد. تبصره – مفاد اين بند به مواردي كه كالاهاي موضوع بند ((الف)) ماده (3) قانون ياد شده نيز به صورت كارمزدي توليد مي شوند قابل تسري خواهد بود. 4- اقلام زير مجموعه هر يك از گروه كالاهاي فهرست بند ((1)) اين تصويب نامه‏, طبق نظر اكثريت نمايندگان اعضاي كارگروه كه به شرح پيوست تعيين گرديده است, توسط سازمان امور مالياتي كشور به واحدهاي تابعه ابلاغ خواهد شد.

محمد رضا عارف – معاون اول رييس جمهور

انواع فرآورده هاي لبني به استثناي شير, شيرخشك, پودر پنير, آب پنير, كازئين و لاكتوز
انواع روغن نباتي خوراكي به استثناء آن بخش از سهميه روغن يارانه اي
انواع ماكاروني, رشته غذايي, خمير پيتزا و پاستا
انواع بستني و فرآورده هاي يخي خواركي و يخ
انواع كاكائو, شكلات, كارامل, نبات, آبنبات, نقل و دراژه , پاستيل, راحت الحلقوم, سوهان, گز, شكر پنير, نوقا, پولكي, اريس, باسلق, حلوا, ارده, پشمك و آدامس
انواع نان سوخاري, كيك , بيسكويت, ويفر, كراكر, توك و كلوچه
انواع پفك, اسنك , برنجك, ذرت بو داده, هاني اسمك, كورن فلكس, چيپس, غذاي كودك و ساير فرآورده هاي سيب زميني
انواع كمپوت, كنسرو, ترشيجات, شورجات و مرباجات
انواع رب و سس
انواع محصولات گوشتي آماده از قبيل كالباس, سوسيس , همبرگر, كباب لقمه, پيتزا, و خوراك آبزيان

3-عنوان بخشنامه :

بخشنامه وزارت بازرگاني در خصوص ابلاغ دستورالعمل اجرائي نحوه پرداخت جوايز صادراتي

تاريخ :81/06/31

شماره بخشنامه :10152/1

اداره كل بازرگاني استان - سازمان بازرگاني استان

سلام عليكم - در اجراي سياست تمركز زدايي و در جهت رفاه حال صادركنندگان و در راستاي تسريع در فرآيند پرداخت جوايز صادراتي (موضوع بند ((ه)) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور و آيين نامه ي اجرايي مصوب هيات وزيران به شماره ي 5514/ت 26441 ه مورخ 29/2/1381 به شرح پيوست) بدينوسيله ((دستورالعمل اجرايي نحوه پرداخت جوايز صادراتي)) در 20 بند و 7 تبصره جهت اجرا ابلاغ مي گردد.

با توجه به تاخير در تامين اعتبارات مربوط به جوايز صادراتي سال 1381 و لزوم اثر بخشي پرداخت اين جوايز در فرآيند توسعه صاردات غيرنفتي كشور ضروري است با نهايت دقت و در اسرع وقت مطابق دستورالعمل اجرايي فوق اقدامات لازم صورت پذيرد.

ارسال گزارش ماهانه مطابق با فرم شماره ي (2) پيوست دستورالعمل مذكور به مركز توسعه صادرات ايران ضروري و نظارت بر حسن اجراي پرداخت جوايز صادراتي با آن مركز مي باشد.

محمد شريعتمداري - وزير بازرگاني

((دستورالعمل اجرائي نحوه پرداخت جوايز صادراتي موضوع آئين نامه اجرائي بند (ه) تبصره 19 قانون بودجه سال 1381 كل كشور))

1- در اجراي ماده (5) آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور (موضوع تصويبنامه شماره 5514/ت 26441 ه مورخ 29/2/1381 هيات محترم وزيران), مبني بر اينكه ((كار گروه قيمت گذاري كالاهاي صادراتي موضوع تصويبنامه شماره 12721/ت 16151ه مورخ 8/11/1374 هيات محترم وزيران موظف است نسبت به تعيين و اعلام ميزان دقيق ارزش افزوده كالاهاي صادراتي اقدام نمايد)) ليست ارزش افزوده گروه كالايي منطبق با رديفهاي آماري گمرك جمهوري اسلامي ايران در 120 رديف و 5 صفحه (به شرح پيوست ((1)) ) و پس از جلسات متعدد كار گروه فوق الذكر, به تصويب كار گروه رسيده و ملاك عمل پرداخت جوايز صادراتي خواهد بود.

تبصره: چنانچه در خصوص تشخيص مصداق كالا, اختلاف نظري وجود داشته باشد, مرجع استعلام و حل اختلاف, كار گروه قيمت گذاري كالاهاي صادراتي مستقر در مركز توسعه صادرات ايران مي باشد.

2- در خصوص پرداخت جوايز صادراتي بخش خدمات, كار گروه كارشناسي صادرات خدمات فني و مهندسي, در تاريخ 5/4/1381 تصميم گيري نموده و به شرح ضوابط مندرج در صورتجلسه پيوست ملاك عمل خواهد بود.

3- در اجراي تبصره يك ماده (5), آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور, مبناي پرداخت جايزه صادراتي, آخرين قيمت هاي مصوب كار گروه قيمت گذاري كالاهاي صادراتي (كه در تاريخ 28/12/1380 به تصويب كار گروه قيمت گذاري كالاهاي صادراتي رسيده, و طي نامه شماره 2798/2/81 مورخ 19/3/1381 به گمركات كشور ابلاغ گرديده است,) مي باشد.

تبصره : CD بانك اطلاعات قيمتهاي صادراتي, به انضمام يك نسخه چاپ شده از قيمتهاي مصوب, توسط دبيرخانه كميته قيمت گذاري كالاهاي صادراتي به استانها ارسال خواهد شد.

4- به استناد ماده (2) آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور, و به منظور ايجاد وحدت رويه در پرداخت جوايز صادراتي و حفظ ثبات در مقررات صادرات, مبناي محاسبه پرداخت جايزه بر اساس هر دلار 7900 ريال تعيين مي گردد.

تبصره – نرخ برابري ساير اسعار بر اساس برابري آنها با نرخ دلار و بر مبناي هر دلار 7900 ريال محاسبه خواهد شد.

5- به استناد تبصره (2) ماده (5) آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور جوايز صادراتي, مشمول شركتهاي دولتي صادركننده كالا و خدمات نخواهد شد. مطابق ماده (2) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت, شركتهايي دولتي محسوب مي شوند كه بيش از پنجاه درصد (50%) سرمايه و يا سهام آنها منفردا با مشتركا متعلق به وزارتخانه ها, موسسات دولتي, شركتهاي دولتي (به استثناي بانكها و موسسات اعتباري و شركتهاي بيمه) باشد.

6- صادرات كالا و خدمات از طريق بازارچه هاي مرزي يا به صورت پيله وري و ملواني مشمول دريافت جايزه نمي گردد.

7- جوايز صادراتي مشمول كالاهاي صادراتي مي گردد كه منشا توليد داخلي داشته باشند.

8- جوايز صادراتي اين دستورالعمل, مشمول صادركنندگاني كه برابر مصوبات شوراي اقتصاد و حسب اعلام مركز توسعه صادرات ايران, يارانه يا جايزه صادراتي از منابع مختلف دريافت مي نمايند نخواهد بود.

9- بر اساس تبصره (2), ماده (1) تصويبنامه شماره 9135/ت 26169 ه مورخ 5/4/1381 هيات محترم وزيران, صادركنندگاني مي توانند از جوايز و تشويق هاي مقرر در امر صادرات استفاده كنند كه ارز حاصل از صادرات خود را به شبكه بانكي واريز نموده و يا از محل صادرات نسبت به واردات كالا طبق مقررات اقدام نموده باشند.

10- در صورت مشاهده هر گونه تقلب, و يا تخلف از سوي متقاضي (اعم از غير معتبر بوده اسناد, عدم صحت مندرجات, صدور غير واقعي كالا و غيره) نسبت به معرفي آنان به مراجع ذيصلاح جهت هر گونه برخورد قانوني اقدام خواهد شد و ضمن لغو هر گونه امتيازي كه در چارچوب اين دستورالعمل به اينگونه متقاضيان تعلق گرفته باشد, به آن ها اخطار خواهد شد كه حداكثر ظرف مدت 15 روز كليه وجوه دريافتي را به حساب مربوطه عودت نمايند.

11- جايزه صادراتي به صادركنندگاني تعلق مي گيرد كه مهر خروج مندرج در ظهر پروانه صادراتي و تاريخ مندرج در اظهارنامه (برگ سبز گمركي) آنها از تاريخ 1/1/1381 لغايت 28/12/1381 باشد.

12- ارايه مدارك ذيل براي احراز صادرات كالا و صادركننده بودن ضروري است:

الف: تكميل فرم شماره (1)

ب: به استناد دستورالعمل اجرايي بند 2 تصويبنامه مورخ 28/1/1381 شورايعالي توسعه صادرات غير نفتي كشور, مشخصات كامل صادر كنندگان متقاضي استفاده از جايزه صادراتي مي بايست در بانك اطلاعات صادر كنندگان مركز توسعه صادرات ايران درج شده باشد.(فهرست مشخصات صادركنندگان هر استان بر اساس بانك اطلاعاتي مذكور از سوي مركز توسعه صادرات ايران براي اداره كل بازرگاني استان مربوطه ارسال خواهد شد).

ج: اصل اظهارنامه صادراتي ممهور به مهر خروج گمرك مربوطه

د: بارنامه حمل كالا كه تاريخ خروج كالا در آن مشخص شده باشد.

ه: ارايه سند دال بر دريافت كالا توسط گيرنده در خارج از كشور ممهور به نام شركت و اسم گيرنده

و: ارايه اعلاميه فروش ارز به سيستم بانكي مبني بر احراز شرط بند (9) اين دستورالعمل با قيد شماره اظهارنامه هاي صادراتي طبق بند 13 ((بخشنامه شماره 6/صا 596 مورخ 31/2/1381 بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران و يا اسناد مربوط به واردات كالا از محل ارز حاصل از صادرات.

13- ارايه مدارك ذيل براي احراز صادرات خدمات و صادركننده بودن ضروري است:

الف: عضويت در CD بانك اطلاعات صادركنندگان مركز توسعه صادرات ايران

ب: ارايه قرارداد معتبر با طرف خارجي

ج: تاييد كميته ماده (18) آيين نامه مقررات حمايتي صادرات خدمات فني و مهندسي موضوع تصويبنامه شماره 677/ت 22738 ه مورخ 23/1/1379 هيات محترم وزيران مبني بر تعيين آن قسمت از مبلغ پروژه كه مشمول دريافت جايزه خواهد شد.

تبصره- شركتهاي كه از طريق كميته مذكور اقدام به صادرات خدمات نكرده باشند, تاييديه انجمنها و تشكلهاي معتبر صادر كننده خدمات فني و مهندسي ملاك عمل خواهد بود.

ه – ارايه اعلاميه فروش ارز به سيستم بانكي مبني بر احراز شرايط بند (9) اين دستورالعمل با قيد شماره اظهارنامه هاي صادراتي طبق بند 13 بخشنامه شماره 6/صا 596 مورخ 31/2/1381 بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.

14- در اجراي ماده (6) آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور, چنانچه صادركنندگاني به بازار جديد صادرات كرده باشد, در صورت ارايه مدارك ذيل, 2% جايزه علاوه بر جوايز موضوع ماده (5) آيين نامه اجرايي بند مذكور به آن بخش از صادرات وي كه به بازار جديد صورت گرفته است تعلق خواهد گرفت:

الف – مدارك مربوط به فروش كالا, حمل كالا, ترخيص كالا از گمرك بازار هدف, كه به تاييد نمايندگي سياسي جمهوري اسلامي ايران رسيده باشد.

ب- ارايه تاييديه از دفتر صادرات گمرك جمهوري اسلامي ايران, مبني بر اينكه كالا يا خدمات مورد نظر, طي دو سال اخير, به بازار هدف مذكور صادر نشده است.

ج- تاييديه كميته ماده (18) براي صادرات خدمات فني و مهندسي

تبصره 1- محموله هاي صادراتي تجاري به بازار جديد تا پايان سال جاري مشمول جايزه مي باشد و به محموله هاي پس از مدت مذكور جايزه اي تعلق نمي گيرد.

تبصره 2- اين تسهيلات مشمول همه صادركنندگان به بازارهاي جديد واجد شرايط مذكور خواهد بود.

15- صادركنندگان كالا و خدمات جديد در صورت ارايه مدارك ذيل مشمول 3% جايزه براي همه محموله (علاوه بر ساير جوايز), موضوع ماده (7) آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور خواهند شد.

الف – كالا و يا خدمات جديد صادراتي, كالا و يا خدماتي است كه صدور آن از كشور طي دو سال گذشته سابقه نداشته است.

ب- محموله هاي صادراتي تجاري از يك كالاي جديد تا پايان سال 1381 مشمول جايزه مي باشد و به محموله هاي پس از مدت مذكور جايزه اي تعلق نمي گيرد.

ج – تاييديه دفتر صادرات گمرك جمهوري اسلامي ايران مبني بر اينكه طي دو سال گذشته اين كالا از جمهوري اسلامي ايران صادر نشده, الزامي است.

د- تاييديه كميته ماده (18) براي صادرات خدمات فني و مهندسي

ه – مدارك مربوط به فروش كالا, ترخيص كالا از گمرك بازار هدف

16- مهلت تحويل مدارك از تاريخ 1/7/1381 لغايت 28/12/1381 مي باشد و به علت اينكه منابع اعتبارات از محل بودجه سال 1381 كل كشور مي باشد, به هيچ عنوان مهلت مذكور قابل تمديد نمي باشد.

17- در راستاي اجراي سياست تمركز زدايي و در جهت رفاه حل صادركنندگان و جلوگيري از رفت و آمدهاي غير ضرور به مركز كشور و در جهت تسريع در فرآيند پرداخت جوايز صادراتي مجري پرداخت جوايز صادرات كالا در سال 1381 ادارات كل بازرگاني استان ها مي باشند.

18- صادركنندگان جهت تشكيل پرونده, مي بايست به اداره كل بازرگاني استاني كه كارت بازرگاني خود را از آن استان دريافت نموده اند, مراجعه نمايند.

تبصره- محل تشكيل پرونده و پرداخت جوايز صادراتي بخش ((خدمات)) دبيرخانه صادرات خدمات فني و مهندسي, مستقر در مركز توسعه صادرات ايران مي باشد.

19- ادارات كل بازرگاني استانها موظفند برابر آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) و ضوابط تعيين شده در اين دستورالعمل, با نهايت دقت نسبت به پذيرش و تكميل پرونده جوايز صادراتي صادركنندگان مربوط به استان خود اقدام و در پايان هر ماه, اصل پرونده را جهت حواله وجوه به استانها, به امور مالي مركز توسعه صادرات ايران ارسال نمايند.

20- ادارات كل بازرگاني استانها موظفند گزارش عملكرد خود را در پايان هر ماه, در قالب فرم شماره 2 به مركز توسعه صادرات ايران منعكس نموده و مركز فوق موظف است عملكرد آيين نامه اجرايي بند (ه) تبصره (19) قانون بودجه سال 1381 كل كشور را در پايان هر فصل و تحليل تاثيرات آن را در روند صادرات در پايان هر نيمه از سال به شورايعالي صادرات غير نفتي كشور گزارش نمايد.

ارزش افزوده كالاهاي صادراتي مصوب كميته قيمت گذاري كالاهاي صادراتي مرداد ماه 1381:

ملاس چغندر وباگاس نيشكر 30-20 درصد

انواع محصولات صنايع غذايي بالاي 50 درصد

سركه و انواع ترشي بالاي 50 درصد

محصولات انگور

جستجو

پرطرفدارترین مقالات

جدیدترین نظرات