شیشه را چگونه بازیافت می کنند؟

شیشه چیست؟

شیشه عبارت است از ماسه و شنی که ذوب و به ماده ای جامد و درخشان تبدیل شده است

مواد خام عمده ای که برای ساخت شیشه مصرف می شوند از این قرارند:

·         شن و ماسه، در رسوب های وسیع در سرتاسر جهان یافت می­شوند

·         آهک، تولید شده از سنگ آهک که در اکثر کشورها یافت می­شود

·         نمک قلیا، که از یک کانی به نام ترونا به دست می­آید و در افریقا، کانادا، ترکیه و ایالات متحده یافت می­شود

محصولات شیشه ای امروزی

امروزه شیشه را برای موارد زیر به کار می­برند:

·         ظرف های غذاخوری و بطری های نوشابه

·         در و پنجره

·         لامپ

·         وسایل آشپزخانه و سرویس غذاخوری

·         لعابکاری فنجان، کاسه و سایر ظروف سفالی

·         تولید فایبر گلاس

شیشه را چگونه بازیافت می کنند؟

برخی از محصولات شیشه­ای پس از استفاده در گورستان­های زباله دفن و برخی دیگر بازیافت می­شوند. شیشه­ای که بازیافت می­شود مراحل زیادی را طی می­کند

·         مردم بطری­ها و ظرف­های شیشه­ای مصرف شده خود را در ظرف­های جداگانه­ای جمع می­کنند

·         کامیون یا وانت این شیشه­ها را جمع­آوری و به مرکز بازیافت منتقل می­کنند

·         در مرکز بازیافت ظرف­ها و بطری­ها را بر اساس رنگشان به صورت جریان خالص شیشه­های شفاف، سبز و قهوه­ای تفکیک می­کنند. شیشه­ های سبز و قهوه­ای با هم آمیخته نمی­شوند زیرا این دو رنگ همراه با هم رنگ قهوه­ای زشت و کدری را تشکیل خواهند داد

·         در جریان خالص شیشه­های رنگی به منظور بازفراوری به تکه­های ریزی به نام خرده شیشه ، شکسته و خرد می­شوند

·         خرده شیشه را می­شویند تا چسب و مواد غذایی را از آن جدا کنند. درهای فلزی و پلاستیکی بطری­های شیشه­ای را پیش از انتقال خرده شیشه به کارخانه شیشه جدا می­کنند

·         در کارخانه شیشه سازی خرده شیشه را به شیشه مذاب در کوره ذوب شیشه اضافه می­کنند

·         شیشه مذاب از کوره ذوب بیرون کشیده و به فراورده­های جدید شیشه­ای تبدیل می­شود

·         محصولات جدید ساخته شده از شیشه بازیافتی به دست مصرف کننده می­رسد

فراورده­های شیشه­ای بازیافتی

محصولات شیشه­ای مصرف شده را می­توان بازیافت و بار دیگر به صورت همان محصول درآورد یا اینکه به محصول بسیار متفاوتی تبدیل کرد. فراورده­های نهایی حاصل از شیشه بازیافتی بستگی به این دارند که آیا شیشه در چرخه بسته بازیافت می­شود یا در یک چرخه باز

بازیافت چرخه بسته

در بازیافت چرخه بسته، مواد مصرف شده بارها و بارها به محصولات جدید تبدیل می­شوند. این مواد در یک چرخه دایمی حرکت می­کنند و هرگز هدر نمی­روند.

محصولات بازیافتی در چرخه بسته

برخی فراورده­های شیشه­ای مصرف شده که می­توان آنها را در چرخه بسته بازیافت کرد از این قرارند:

ظرف­ها و بطری­های شیشه­ای هم رنگ این ها را به ظرف­ها و بطری­های جدید تبدیل می­کنند که رنگ آنها شفاف، سبز یا قهوه­ای خواهد بود

شیشه با رنگ های مختلف این شیشه پودر و به آسفالت زمین­های بازی و خیابان­ها افزوده می­شود. روکش آسفالت صد در صد قابل بازیافت است. آن را می­توان تکه تکه و خرد کرد و بار دیگر حرارت داد تا روکش جدیدی ساخته شود

گرد شیشه شیشه آسیاب شده را در ماشین­ها و دستگاه­های ماسه پاشی به کار می­گیرند. ماسه پاش­ها دانه­های شن و ماسه یا شیشه بازیافتی را روی سطوح فلزی و آجری می­پاشند تا زنگار و رنگ­های کهنه و قدیمی آن را بزدایند. این دانه­ها را نگه می­دارند و بارها و بارها از آنها استفاده می­کنند.

بازیافت چرخه باز

در بازیافت چرخه باز مواد مصرف شده به فراورده­هایی تبدیل می­شوند که دیگر نمی­توان آنها را بار دیگر بازیافت کرد. این مواد فقط یکبار بازمصرف می­شوند و سپس آنها را دور می­ریزند. بسیاری از مردم معتقدند که این کار اصلا به معنای بازیافت نیست زیرا این مواد هدر رفته و به پسماند تبدیل می­شوند

محصولات بازیافتی در چرخه باز

برخی فراورده­های شیشه­ای مصرف شده که می­توان آنها را در چرخه باز بازیافت کرد از این قرار است:

شیشه آمیخته این فراورده به فایبر گلاس تبدیل می­شود. فایبر گلاس وقتی ساخته می­شود که شیشه را می­ریسند و به نخ­های باریکی تبدیل می­کنند. این نخ­ها را می­بافند و به صورت کلاف در می­آورند و آنگاه با پلاستیک مذاب آنها را می­پوشانند. فایبر گلاس کاربرد­های گسترده­ای مانند ساخت قایق دارد. شیشه موجود در پشم شیشه را هرگز نمی­توان از پلاستیک جدا کرد از این رو قابل بازیافت نیست

دانه های ریز شیشه خرد شده این دانه­ها را روی کاغذ سنگین می­چسبانند تا سنباده درست شود. سطح زبر این کاغذ را بر سطح زبر می­کشند تا هموار و صاف شوند. این دانه­ها در حین مالش بر سطوح از کاغذ جدا می­شوند و می­ریزند و از بین می­روند

مهره های ریز شیشه آسیا شده این مهره­ها را به رنگ خط­کشی خیابان­ها و جاده­ها می­افزایند. این مهره­های ریز نور چراغ اتومبیل­ها را باز می­تابانند و خطوط و حدود جاده و خیابان را در شب روشن می­کنند. این رنگ به مرور زمان ساییده می­شود و مهره­های شیشه­ای هم از بین می­روند

شیشه آسیا شده با رنگ­های مختلف این شیشه را برای پوشاندن زباله­ها در گورستان­های زباله به کار می­برند

چرا شیشه را بازیافت می کنیم؟

وقتی برای تولید محصولات شیشه­ای جدید محصولات شیشه­ای مصرف شده را بازیافت می­کنیم:

·         از منابع طبیعی کره زمین کمتر مصرف می­کنیم

·         فرایند تولید سبزتر است زیرا بازیافت نسبت به مصرف مواد خام آلودگی کمتری تولید می­کند

·         پسماند و زباله کمتری تولید می­شود که برای محیط زیست مطلوب­تر است

تولید سبزتر

بازیافت یکی از راه­های موثر کاستن مشکلات ناشی از تولید صنعتی شیشه به شمار می­آید. محصولات شیشه­ای که از راه بازیافت به دست نمی­آیند در دو مرحله تولید می­شوند.

1.       ذوب: مواد خام را از یک سر به مخزنی در داخل یک کوره می­ریزند. این مواد را حرارت می­دهند تا به شیشه مذاب تبدیل شوند

2.       شکل گیری: شیشه مذاب را از سر دیگر مخزن بیرون می­کند. قسمتی از این شیشه وارد قالب­هایی می­شوند و به شکل بطری و ظرف­های مختلف در می­آیند. قسمتی هم تخت و مسطح در ساخت شیشه پنجره به کار می­روند

بازیافت شیشه نسبت به تولید فراورده­های شیشه­ای جدید سبزتر است زیرا مواد خام کمتری برای آن مصرف می­شود و گازهای زیانبار کمتری هم در این فرایند تولید خواهد شد

شیشه سازی چگونه بر محیط اثر می­گذارد؟

حرارت کوره­های شیشه­سازی یا با سوزاندن نفت سیاه و یا گاز طبیعی تامین می­شود. این دو ماده هر دو از جمله سوخت­های فسیلی­اند و از منابع تجدید ناپذیر به شمار می­آیند. وقتی این سوخت­های فسیلی می­سوزند گاز کربن دی اکسید در جو رها می­کنند. کربن دی اکسید یکی از گازهایی است که روند گرمایش زمین را افزایش و الگوهای آب و هوای کره زمین را تغیر می­دهد.

وقتی شیشه بازیافت می­شود تا 40 درصد سوخت کمتری برای حرارت دادن مواد داخل کوره­های شیشه سازی نیاز است و این یعنی 40 درصد کربن دی اکسید کمتری به داخل جو زمین رها می­شود

ذوب کردن شن و ماسه چگونه بر محیط زیست اثر می­گذارد؟

در فرایند شیشه سازی، سوخت­های فسیلی باید تا دماهای بسیار بالا حرارت داده شوند تا ماسه را ذوب کنند. ماسه در دماهایی تا 1600 درجه سانتیگراد ذوب می­شوند. تمام سوخت­های فسیلی حاوی ماده شیمیایی به نام نیتروژن هستند. وقتی نیتروژن در گرمای بالاتر از 1400 درجه سانتیگراد می­سوزد با اکسیژن موجود در هوا می­آمیزد و نیتروژن اکسیدها را تشکیل می­دهد. نیتروژن اکسیدها به درون جو رها می­شوند و نوع خاصی آلودگی هوا به نام مه دود تولید می­کنند. در روزهایی که باد نمی­وزد تا مه دود را از فراز شهر براند، کماکان در هوا معلق می­ماند. ابرهای مه دود می­توانند به سوزش و آبریزش چشم و مشکلات جدی تنفسی بیانجامند.

وقتی شیشه بازیافت می­شود برای ذوب کردن مواد خام داخل بدنه شیشه سازی گرما و حرارت کمتری نیاز دارد. یعنی نیتروژن اکسیدهای کمتری در جو رها می­شوند و در نتیجه مه دود زیانبار هم کمتر تولید خواهد شد.

نکاتی درباره بازیافت شیشه

·         بازیافت شیشه نیاز به استخراج شن و ماسه و سنگ آهک را کاهش می­دهد. یعنی آسیب کمتری بر محیط زیست وارد می­کند

·         ساخت فراورده­های شیشه­ای از خرده شیشه­های بازیافتی در مقایسه با شیشه سازی از مواد خام 40درصد انرژی کمتری مصرف می­کنند با این کار آلودگی هوای ناشی از سوزاندن سوخت­های فسیلی کاهش می­یابد و آن سوخت­ها برای مصرف نسل­های آینده در زیر زمین باقی می­مانند

·         وقتی شیشه بازیافت می­شود فضای کمتری از گورستان زباله­ها را اشغال می­کند

·         بازیافت شیشه سبب می­شود به کوره­های ذوب شیشه آسیب کمتری وارد آید و از این رو کوره دوام بیشتری پیدا می­کند

·         بازیافت شیشه خطر بریدگی در انسان­ها، جانوران و آتش سوزی مراتع و جنگل­ها را کاهش می­دهد

·         ظرف­های شیشه­ای سنگین هستند و کامیون­هایی که شیشه­ها را برای بازیافت جمع آوری می­کنند مقدار زیادی سوخت فسیلی ارزشمند مصرف می­کنند

راه های کاهش مصرف شیشه

بهترین و سریع­ترین راه کاهش پسماند شیشه، مصرف کمتر از شیشه است. بازکاهی آسان است. در میان پسماندهای خانگی بطری­ها و ظرف­ها تنها محصولات شیشه ­ای هستند که بازیافت می­شوند. تمام فراورده­های شیشه­ای دیگر مانند قابلمه­های شیشه ای و اشیای زینتی حاوی فلزاتی هستند که خرده شیشه را آلوده و غیر قابل مصرف می­کند. مقصد نهایی اکثر این فراورده­ها گورستان زباله است. بهترین راه برای کاهش پسماند شیشه عبارت است از خریدن همان محصول که از مواد دیگری ساخته شده باشد.

راه دیگر برای کاستن مصرف شیشه خریدن لامپ­های کم مصرف است زیرا عمر طولانی­تری دارند. مقدار شیشه­ای که در ساخت این لامپ­ها به کار رفته با لامپ­های معمولی برابر است اما بیش از 5 برابر آنها عمر می­کنند.

می­توان از تعداد زیادی محصولات شیشه­ای بارها و بارها استفاده کرد. برخی راه­های بازمصرف محصولات شیشه­ای عبارتند از:

ظرف­ها و بطری­های شیشه­ای را می­توان برای نگهداری چیزهای دیگر به کار گرفت

در جاهایی که بطری­های شیشه­ای را مجددا پر می­کنند می­توان بطری­های شیشه­ای را به مغازه­ها برگرداند

آینه­ها، شیشه­های پنجره و در­های شیشه­ای را که عوض شده و به آنها نیازی نیست را می­توان به دیگران داد یا فروخت